De bouw van de Trumpeter 1:200 Schlachtschiff Bismarck

Met de PT-596 gereed en varend, werd het tijd voor een volgend schip. Ditmaal weer een oorlogsschip, en wel een hele beruchte: Schlachtschiff Bismarck. Een aantal jaren geleden werd in Neurenberg een schaal 1:144 model van dit schip getoond van de firma Glow2Be, maar ondanks een grote PR-campagne is dit model nog steeds niet uitgebracht. Los van het feit dat ik dat model graag zou willen bouwen, doemde er een klein probleempje op. Hoe vervoer je zo’n loebas in je auto naar een vaarwater? 251 meter lengte gedeeld door 144 is nog altijd 1,74 meter… En dan heb je de hoogte en het gewicht ook nog. Kortom: héél mooi, maar voor mijn logistiek toch wat onhandig. Gelukkig bracht Trumpeter uitkomst met een statisch 1:200 model van de Bismarck. Ook groot, maar “behapbaar” en bovendien ook prima geschikt om te modificeren naar RC. Ik zal al een tijdje te overdenken of ik dit model zou aanschaffen. De best wel stevige prijs hield me een beetje tegen. Totdat een (treurige) aanleiding het laatste duwtje gaf: een mede-lid van de MMI had het schip aangeschaft, maar was kort nadat hij er mee begonnen was, overleden. In zijn laatste wil stond dat zijn modellen verkocht moesten worden, waarbij de opbrengst naar het KWF moest gaan. Voor een nette prijs kon ik het model kopen en een paar weken na de koop ophalen. Gelukkig had de bouwer er nog niet veel aan gedaan. Hij had plannen gehad om het model statisch te houden, had er al een kist voor gemaakt, en drie gaten in de bodem geboord voor de standaard en (waarschijnlijk) wat elektriciteitsdraden. De plastic spanten zaten er in, patrijspoorten in het voor- en achterschip waren uitgeboord en het hoofddek was gespoten, maar meer was er nog niet aan gebeurd. Alle onderdelen zaten nog in de dozen vast aan de gietstukken, dus ik hoefde weinig te modificeren.

Met de 1.700 (!!) onderdelen van het model in bezit, dook ik verder in de geschiedenis van het schip, de bouw, technische details en ik probeer haar eerste (en tevens laatste) operatie in zowel militair historisch als militair technisch perspectief te zetten. De diverse bronnen bestuderend, merkte ik dat een militair historicus vaak de technische zaken vergeet of niet benoemd. Een techneut staart zich vaak alleen blind op de techniek, maar vergeet dat in historisch perspectief te zetten.En laat ik nou allebei een beetje zijn...

Laat ik maar eens beginnen met de algemene gegevens van het schip te benoemen.

Naamgever: Otto von Bismarck (“Der Eiserne Kanzler”)
Werf: Blohm & Voss, Hamburg
Kiellegging: 1 Juli 1936
Tewaterlating: 14 Februari 1939
In dienst stelling: 24 Augustus 1940
Wapenfeiten: Slagkruiser HOOD (Royal Navy) tot zinken gebracht, slagschip Prince of Wales zwaar beschadigd tijdens de slag in Denemarken Straat.
Tijdens de eerste operationele inzet ten onder gegaan door Engels scheepsgeschut en torpedo's en demolitie-ladingen van de eigen bemanning. Datum: 27 Mei 1941.
Locatie van het wrak: 48°10\u2032N 16°12\u2032W

Algemene gegevens
Klasse: Bismarck-klasse slagschip
Zusterschip: Tirpitz
Semi-zusterschip: Vliegdekschip Hindenburg (Zelfde romp omgebouwd tot vliegdekschip)
Waterverplaatsing: 41.700 ton standaard
50,300 ton gevechtsklaar
Lengte: 241,6 m op de waterlijn, 251 m maximaal
Breedte: 36 m
Diepgang: 9.3 m

Aandrijving:
12 Wagner superheated ketels;
3 vertraagde turbines;
3 driebladige schroeven
Totaal vermogen 148.116 PK
Snelheid: 30.01 knopen
Actieradius: 8,870 mijl (16.430 km) met 19 knopen
Bemanning 103 officieren, 1.962 onderofficieren en manschappen

Bewapening:
8 × 38 cm kanons verdeeld over 4 dubbeltorens
12 × 15 cm kanons verdeeld over 6 dubbeltorens
16 × 10.5 cm kanons DP (Dual Purpose) verdeeld over 8 dubbeltorens
16 × 3.7 cm snelvuurkanons FLAK in 8 dubbelopstellingen
12 × 2 cm snelvuurkanons FLAK in enkele opstellingen

Pantser:
Gordelpantser: 320 mm
38cm toren (voorzijde): 360 mm
Hoofddek: 100 tot 120 mm

Boordvliegtuigen:
4 × Arado Ar 196 gelanceerd via 1 dubbele katapult (kan naar stuurboord en naar bakboord lanceren)

Waarom de naam “Bismarck”?
Otto von Bismarck was een 19e eeuws politicus die drijvende kracht was achter de éénwording van Duitsland, rond 1871. Voorheen bestond Duitsland uit een lappendeken van staten en staatjes; Bismarck wist door zijn politieke optreden die hele lappendeken tot één staat te smeden, als opponent voor het machtiger wordende Frankrijk. Dat kostte overigens drie oorlogen, maar daar een Pruis als Bismarck niet zo mee… Graf Otto von Bismarck was dus voor Hitler een perfect “rolmodel” om de eenwording van een (groter) Duits rijk te legitimeren.

 

Bismarck (voorgrond) en Prinz Eugen na hun vertrek uit Noorwegen op weg naar Straat Denemarken.

 

De vorige eigenaar had nóg wat gedaan: de uithouders voor de bak- en stuurboord schroefaskokers al verlijmd. Dat was voor mij wat lastig. Ik wil het model uitrusten met schroefassen van 3mm. Iets steviger dan de Yamato. De uithouders uitboren ging op zich wel, maar dan hield ik uithouders van nog geen millimeter dik over. Dat vond ik te fragiel.
Dus werden de kunststof uithouders van het model gezaagd, de resten weggeschuurd en ter plekke sleuven in de romp gezaagd. Nieuwe uithouders werden van messing gemaakt: buit met binnendiameter van 3mm, gesoldeerd op een messing strip. De laatste globaal in vorm gebogen en even opzij gelegd.
De middelste schroef heeft geen uithouder; die komt rechtstreeks uit de kiel.
Bak- en stuurboord schroefaskoker werden volgens bekend recept samengesteld:
twee stukken messingbuis inwendig 3 en uitwendig 4mm en een stuk inwendig 4 en uitwendig 5mm werden, met de 3mm schroefas er in, gesoldeerd. Het stuk met de grootste diameter in het midden als "vet-reservoir". De openingen van de schroefaskokers in de romp werden iets uitgezaagd en vervolgens de schroefaskokers er in geschoven. Schroefas er weer in, uithouders in hun sleuven en de hele zaak netjes uitrichten tot het soepel liep. Vervolgens werden de uithouders en assen vastgezet met secondenlijm en na droging permanent met 2C lijm.

De schroefaskokers in de romp.


Ondertussen had ik uit mijn "onderdelenbak" geschikte motoren kunnen uitzoeken. Als middenmotor komt er een industriële motor in, ooit op een show voor een habbekrats gekocht. De buitenste motoren zijn ook industriële motortjes, formaat Speed 400, maar met aanmerkelijk lager toerental. Ook "ergens" opgekocht voor vrijwel niks. De hele combinatie draait redelijk rustig en (belangrijk!) best wel stil.
De middenmotor is aan de as gekoppeld met een dubbele cardan, de buitenste motoren met een stuk dikwandig siliconenslang.

Schroefaskokers met assen en motoren in de romp geplaatst.


De assen zijn zó geplaatst dat de motoren bijna op de bodem van het model liggen. Expres "bijna" want ik wil ze in een (kunststof) frame zetten wat te verwijderen is.
Zover ben ik echter nog niet; eerst moeten de askokers goed in het schip zijn verankerd. Hiervoor lijmde ik twee ABS-schotjes naast de buitenste kokers en goot daar vervolgens 2C-lijm in, zodat ze één geheel met de romp vormen.
De middelste askoker loopt mooi in het midden van de kiel; deze rust op een blokje hout. Tot dat blokje hout heb ik ook deze askoker in de 2C-lijm gegoten.

Als laatste de plaatsing van de roeren. Bismarck's roeren staan ondereen hoek van 12 graden t.o.v. verticaal naar buiten. Ze vormen als het ware een "tunnel" achter de middelste schroef. Voor de modelbouwer lastig, want in het model komen de roerkoningen dicht bij elkaar. Ik wil hier echter geen consessies aan doen; het is een typisch kenmerk van de grote Duitse schepen uit die tijd. En tevens hun Archilleshiel, maar daarover later.

De roeren geplaatst. (Ingekorte Graupner-roeren) Je ziet ook de uithouders van de schroefassen.


Hoe ik de roeren exact ga aansturen? Op dit moment heb ik twee stukje vierkant messing op de roerkoningen gezet:


Problemen: ze zitten dicht bij elkaar (weinig bewegingsvrijheid) en ze staan in een hoek van 24 graden t.o.v. elkaar. En die hoek verandert met de stand van de roeren. Ik denk dat ik hiervoor van die servo-aansluitingen met die bolletjes en holle kopjes ga gebruiken. Die kunnen het verschil in hoeken mooi opvangen. Maar... de roerkoningen zitten erg dicht op elkaar, dus dat wordt improviseren. Is nog onderwerp van studie, dus...

 

De bouw van de Bismarck gaat niet zo snel; wij hebben onze aandacht momenteel ook hard nodig voor een nieuwe huisgenote:

Prisca is de naam, een 16 weken jonge Labrador Retriever-pup.
Een zeer ondernemend tiepje, alles is leuk en interessant, en dus ook knaagbaar...
Kost veel (hobby-)tijd, maar geeft heel veel lol.
Maar tussen het uitlaten/spelen/toezicht houden door kon ik zo af en toe de hobbyruimte in duiken.


De aansturing van de roeren in elkaar zetten duurde wat langer dan gedacht.
Uiteindelijk heb ik het als volgt gedaan:
De vierkante messing buisjes aan de voorzijde verkort. Push-pull aansturing was niet nodig.
Aan de achterzijde soldeerde ik op elk buisje een rond stukje messing staf.
Deze weren met elkaar verbonden door een messing plaatje. Een iets dikker stukje messing buis zorgde voor vergrendeling van het messing plaatje.
Aan één kant van de vierkant messing buis kwam een lipje van 3 cm lang. Hierin kwam een bolkop-kwiklink. Deze werd verbonden met de roerservo.
De roerservo kwam vlak voor de roeren, met 2C-kit vastgezet in de romp.
Het was nog even kritisch of het geheel niet te hoog werd, maar het paste.
En het werkt feilloos! Hier de binnenzijde:


En vervolgens datgene wat aan de onderkant uitsteekt, inclusief de schroeven:

 

Mijn futaba ff-7 heeft 3 mixers.
Eén ervan gebruik ik om de buitenste motoren 1 op 1 te koppelen.
De andere twee heb ik, na wat experimenteren, gebruikt om de schroeven van de buitenste motoren te koppelen met de roeren.
De reden: ik verwacht niet dat langzaam manoeuvreren met dit lange bakbeest zonder hulp van de schroeven soepel zal gaan. De roeren zitten dicht bij elkaar en de buitenste schroeven "blazen" de roeren niet voor 100% aan.
Dus: wanneer de roeren bakboord uit gaan slaan, draait de bakboordmotor (proportioneel) achteruit en de stuurboordmotor slaat vooruit. En vice versa.
Het filmpje laat zien hoe dat in z'n werk gaat. De middelste motor "blaast" tussen de twee roeren door; dat zal best wel effectief zijn door de tunnelwerking van de roeren.
Een en ander zal tijdens de eerste proefvaart duidelijk moeten worden... Ik ben benieuwd.
Hier een duidelijker foto van het business-end: Daaronder een filmpje van het mix-resultaat:

 

Geschiedenis en marineverdragen.

De geschiedenis van het slagschip Bismarck gaat in feite terug tot de dagen van zijn naamgever, de IJzeren Kanselier. Want als Otto von Bismarck het hopeloos verdeelde stukje aarde wat we nu als “Duitsland” kennen niet bijeen had gesmeed, was er geen Frans-Duitse Oorlog geweest, geen 1e Wereldoorlog en geen 2e Wereldoorlog.

De Frans-Duitse oorlog (nu vrijwel vergeten) had o.a. als gevolg dat Frankrijk Elzas-Lotharingen kwijt was. Los van de directe aanleiding (de moord op keizer Frans-Ferdinand) gistte en broeide het in het Europa van 1914. Toen de lont eenmaal in het kruidvat was gevallen, barstte Europa dan ook los in een enorm, mensenlevens vretend, conflict.

In 1918 wordt de vrede getekend. Voor Duitsland een dure vrede, want er moesten enorme herstelbetalingen gepleegd worden. Ook wordt Duitsland militair aan banden gelegd. Het verdrag van Versailles beperkt Duitsland tot “slechts” 6 slagschepen, 6 lichte kruisers, 12 jagers en 12 torpedoboten. Verder worden die schepen beperkt in tonnage: slagschepen max 10.000 ton, kruisers 6.000 ton, jagers 800 ton en torpedoboten max 200 ton.

In 1922 volgt het verdrag van Washington, waarin de 5 grote naties (UK, USA, Fr, Japan en Italië) zich beperken in de maritieme wapenwedloop. Slagschepen bijvoorbeeld, mogen maximaal 35.000 ton zijn, met kanons van maximaal 40,6cm in kaliber. Een economische maatregel, want grote schepen kosten serieus geld, ook toen. Verder wordt er een verdeelsleutel gemaakt hoeveel ton de diverse mogendheden aan tonnage mogen hebben als het gaat om oorlogsschepen.

In 1935 wordt de A.G.N.A. (Anglo-German Naval Agreement) door Engeland en Duitsland getekend. Hierin stond dat het tonnage van de Kriegsmarine maximaal 35% mocht zijn van het tonnage van de Royal Navy. Dit verdrag was controversieel, omdat het Duitsland in feite toestemming gaf om grotere schepen te bouwen dan het verdrag van Versailles aangaf. De Britten hadden dit verdrag gesloten zonder Frankrijk of Italië te consulteren. Het resultaat was dan ook dat Duitsland onmiddellijk begon met de bouw van Scharnhorst en Gneisenau met een tonnage van 32.100 ton.

In 1936 volgt het Second London Naval Treaty. Getekend door de U.S., UK en Frankrijk. Niet door Japan en Italië. Dit verdrag beperkt het tonnage van grote schepen tot 35.000 ton. Een aanvullend verdrag wordt in 1938 getekend, wat de ondertekenende landen het recht geeft om schepen tot 45.000 ton te bouwen als andere landen “verdacht” worden van het bouwen van schepen die groter zijn dan het verdrag van 1936 toestaat. Tevens stelt het verdrag het maximale kaliber van het hoofdgeschut vast op 40,6 cm. Het resultaat van deze verdragen was dat alle slagschepen na 1936 groter waren dan 35.000 ton:

Frankrijk: Richelieu, Duitsland: Bismarck en Tirpitz, Engeland: King George V en Prince of Wales, Italië: Vittorio Veneto en Amerika de North Carolina klasse slagschepen.

En dat terwijl de initiële bedoeling van de verdragen het BEPERKEN was van de bouw van zulke geldverslindende slagschepen…Ironie ten top.

De opbouw van de Kriegsmarine afgezet tegen de tijd.

In 1933 werd het eerste van de drie Panzerschiffe van de Deutschland-klasse in dienst gesteld: de Deutschland. Door Hitler later omgenaamd in Lützov, omdat hij niet het risico wilde lopen dat "Deutschland" gezonken was...


Haar ontwerp werd ernstig beïnvloed door het verdrag van Versailles. Officieel had ze een tonnage van 10.000 ton, maar in feite was ze 2.000 ton zwaarder, net als haar zusterschepen Admiral Scheer en Admiral Graf Spee. Ze heeft twee drielingtoren voor het zware geschut; dit spaart gewicht.

Bij de Scharnhorst en de Gneisenau zet deze trend zich voort: men is beperkt in tonnage, maar trekt zich er in de praktijk weinig tot niets van aan.

In 1934 begint men met het ontwerp van de Bismarck-klasse. Dit ontwerp wordt meerdere keren gewijzigd, gezien de ontwikkelingen van de diverse marineverdragen. Uiteindelijk heeft Duitsland toestemming om slagschepen tot 35.000 ton te bouwen met 36,6 cm kanons als maximaal kaliber. Uiteindelijk, na het verdrag van 1936, worden deze beperkingen opgerekt naar 45.000 ton en 40,6 cm.

Hitler is dan al aan de macht en is bezig om zijn invloed ook buiten de landsgrenzen uit te breiden. De Reichsmarine (later omgedoopt tot Kriegsmarine) staat in die jaren in feite nog in de kinderschoenen. Men heeft, behalve een paar oude schepen van voor 1914, de drie nieuwe schepen van de Deutschland-klasse. Maar voor de rest nog vrijwel niets, behalve ambitieuze plannen en veel tekeningen. Erich Raeder, opperbevelhebber van de Kriegsmarine, verklaart later dat de Kriegsmarine in 1939 allesbehalve gereed was voor een oorlog. Te weinig kapitale schepen, te weinig torpedojagers, te weinig onderzeeboten… in feite van alles te weinig om tegenwicht te bieden aan de grootste tegenstander: de Royal Navy. Dus werd alles op alles gezet om de volgende generaties kapitale schepen zo snel mogelijk af te bouwen en in dienst te stellen.

Na de schepen van de Deutschland klasse volgt het "vestzakslagschip" Graf Spee:


Vervolgens de slagkruisers Scharnhorst en Gneisenau:


Uiteindelijk bereikt de Duitse scheepsbouw de top van haar kunnen met de slagschepen Bismarck en Tirpitz. Naast deze kapitale schepen wordt er grote vaart gezet achter de bouw van kruisers (zoals de Prinz Eugen) en torpedojagers. Deze zijn nodig om grote schepen te escorteren. Tevens maken de werven overuren in het produceren van U-boote en Schnellboote. Alles bij elkaar is het echter een kwestie van “achter de feiten aan hollen”. De Kriegsmarine is in 1939 absoluut niet goed voorbereid op een zeeoorlog. Men heeft hetzelfde probleem als in de Eerste Wereldoorlog: alle geschikte havens liggen in het zuidoostelijke hoekje van de Noordzee en zijn door een tegenstander relatief makkelijk te blokkeren. Pas in de zomer van 1940, nadat Hitler Noorwegen, Denemarken, Nederland, België en Frankrijk heeft veroverd, kan de Kriegsmarine serieus plannen maken voor de grootste opdracht: door middel van het afsluiten van de Noordelijke Atlantische Oceaan Engeland op de knieën dwingen. Geen massale zeeslagen met de Royal Navy meer, zoals in de Eerste Wereldoorlog, maar onbeperkte oorlog tegen handelsschepen. Met U-boote, met raiders (zoals de Admiral Graf Spee en later Scharnhorst en Gneisenau) en uiteindelijk met de grootste schepen die de Kriegsmarine bezat: Bismarck en Tirpitz. Overigens wordt de Kriegsmarine in 1941 wederom verrast door de opdracht om Rheinübung uit te voeren; Het was de bedoeling om Bismarck, Tirpitz, Scharnhorst, Gneisenau en Prinz Eugen samen uit te laten varen. Maar Tirpitz was nog bezig met haar trainingsprogramma, Scharnhorst en Gneisenau lagen in Brest (waarbij Gneisenau beschadigd was door een bombardement) zodat uiteindelijk alleen Prinz Eugen overbleef om Bismarck te vergezellen. Had men een maand langer gewacht, dan hadden in ieder geval Tirpitz en Scharnhorst mee kunnen doen; waarbij Scharnhorst zou kunnen uitbreken uit Brest en de Royal Navy haar capaciteit had moeten verdelen…


Technische zaken.

De grootte van Bismarck werd uiteindelijk niet zozeer beperkt door marineverdragen, (daar had ene Hitler toch lak aan) maar meer door natuurlijk oorzaken: het schip moest wel in en door diverse sluizen, dokken, kanalen en havenfaciliteiten kunnen. De maximum diepgang werd beperkt tot 10 meter, de breedte tot 38 meter en de lengte tot 250 meter. De uiteindelijke afmetingen werden 36 meter over de grootste breedte en 241 meter op de waterlijn.
Het voordeel van die grote breedte was dat Bismarck een bijzonder stabiel geschutsplatform was.

Indeling van de romp
De romp was verdeeld in 22 waterdichte compartimenten, waarvan er 17 binnen het zogenaamde “Citadel-pantser” vielen. 70% van de scheepsromp werd door een zware pantsergordel beschermd. Meer dan 90% van de scheepsromp was gelast. Dit scheelde aanzienlijk gewicht aan klinknagels. Gewicht wat ten goede kon komen aan daadwerkelijk pantser.

Aandrijving
Diverse typen aandrijving werden bekeken, waarbij snelheid en actieradius voorop stonden. Duitsland had nu eenmaal niet de beschikking over koloniën waar men kon bunkeren en bevoorraden. Een dieselelektrische aandrijving werd overwogen, maar er was geen installatie die het vermogen had om een vaart van 30 knopen te bereiken. Bovendien zou zo’n installatie zeer groot en zwaar worden. Uiteindelijk werd voor een vrij conventionele, diesel-gestookte, stoomturbine-aandrijving gekozen. De gewichtsbesparing investeerde men door het gordelpantser te verdikken van de oorspronkelijke 300mm naar 330mm.

Bewapening
Op de eerste bouwtekeningen stonden acht 33cm of 35,6cm kanons als hoofdbewapening. Frankrijk en Italië bouwden echter schepen met 38cm kanons en Duitsland wilde geen inferieure bewapening. In 1934 had de Kriegsmarine opdracht gegeven tot het ontwerp en testen van zowel 38cm als 40,6cm kanons. Hoewel de 40,6cm versie gebruikt zou kunnen worden, zou dat ten koste gaan van een langere ontwikkelings- en productietijd. En als de kalibergrootte toeneemt, nemen tevens gewicht, kosten en magazijngrootte toe en kunnen minder granaten meegenomen worden. Dat is allemaal meer gewicht. En meer gewicht houdt in minder pantser en waarschijnlijk minder snelheid. Net als met tanks is zo'n slagschip een delicaat evenwicht tussen vuurkracht, snelheid en bescherming. Dus werd uiteindelijk besloten tot acht kanons van 38cm in vier dubbeltorens, twee voor en twee achter. Dit om de vuurkracht en vuurleiding voor en achter evenredig te verdelen.

Als secundair geschut werd besloten tot de vertrouwde 15cm kanons. Hier had men ervaring mee in de Scharnhorst en de Gneisenau. Twaalf van deze wapens werden in zes dubbeltorens naast de opbouw geplaatst. Dit waren pure zee-doelwapens, en geen DP (Dual Purpose = zowel voor lucht- als voor zeedoelen geschikt) )wapens, zoals de Amerikanen ze hadden. Een van de ontwerpfouten van de Bismarck!

De zware luchtdoelartillerie bestond uit zestien 10,5cm kanons in dubbeltorens rond de opbouw.

Middelzware en lichte luchtdoelartillerie bestond uit zestien 3,7cm kanons in acht dubbelopstellingen rond de voor- en achterkant van de opbouw en twaalf 2cm snelvuurkanons in enkele opstellingen. Bij de Tirpitz was de luchtdoelbatterij een stuk uitgebreider; een kwestie van “lessons learned”.

Torpedo’s voerde Bismarck niet mee.

Het schip beschikte wel over vier Arado Ar196 vliegtuigen voor waarneming. Deze waren opgeborgen in twee hangers naast de schoorsteen en een grotere hangar aan de andere kant van de catapult. De tweepersoons Ar196 kon als waarnemingsvliegtuig gebruikt worden, maar ook als lichte bommenwerper of gevechtsvliegtuig.

 

Gisteren de eerste proefvaart gedaan. Wendbaarheid: prima. Snelheid: te gering. Blijkt dat de middenmotor wel errug langzaam loopt. Te langzaam zelfs om de roeren "vat" op het water te laten krijgen. Dus, met pijn in het hart de middenmotor vervangen door een Mabuchi 12V. Helaas wat meer lawaai, maar waarschijnlijk ook meer snelheid.
Want de schaalsnelheid van dit model is 50 (snelheid origineel in km/uur) : wortel 200 (14,14) = 3,5km/uur. En dat haalde hij niet...
Verder nog een lekje geconstateerd bij de doorvoer van de bakboord-as. Daar kwam water onder de 2C-lijm door. Vanavond even herstellen...
Daarna verder met een betrouwbaar systeem om het hoofdgeschut te laten baksen.

 

Grappig Roel, zo te zien hebben we dezelfde smaak, bij jouw vaart het ondertussen, maar door omstandigheden thuis te weinig tijd om het op te bouwen dit moment, wel ondertussen de afgelopen 3 jaar de nodige modellen verzameld voor de "rustige" dagen
Nichimo Yamato 1/200 ("nieuwe" in doos), Trumpeter Bismarck 1/200, Italeri PT 696 1/35 (deze was 3 jaar geleden al in opbouw, nog uitvogelen mbt dek toegang), Robbe Topas, Robbe Smaragd, Robbe Atlantis (Welke compleet is overgenomen van de vorige eigenaar)

Blijf ook deze weer volgen met interesse

mbt tot je Turrets, op het forum dat destijds veel hachette bouwers had, kun je ook de nodig info vinden oa: http://buildthebismark.proboards.com/thread/951/modifying-turret-servos
wil je een ander idee zelf uitvoeren voorbeeld mgs mechanics (verkoopt ook op Ebay) Voorbeeld op YouTube zo rond 1:10 zie je opbouw

 

Hé Paul... Goed weer iets van je te lezen! Dank voor de tips, ik ga een en ander bekijken!
m.b.t. de PT: opbouw aan elkaar meubelen (voor en achterdeel) dan heb je voldoende ruimte! Kom anders maar een keer kijken...

 

benieuwd hoe je dat gaat verwezenlijken; het draaien van de geschutskoepels.
Ga je ook dan de lopen op/neer laten bewegen?

 

Ik denk met "robot-servo's": servo's die geen eindstand hebben:
http://www.rc-point.nl/index.php?it...n=article&group_id=20000039&aid=18175&lang=nl
Gecombineerd met een stukje elektronica van CTI:
http://www.rc-point.nl/index.php?it...n=article&group_id=20000351&aid=12760&lang=nl
Om te voorkomen dat de torens tegen de opbouw draaien het geheel voorzien van eindswitches met diodes.

De lopen worden qua elevatie niet RC. Dat ga ik niet fiksen, denk ik.

 

zal me toch eens meer moeten gaan verdiepen in die R/C. toestanden en de verschillende soorten servo's...

ken dus enkel de werking van een gewone servo van pakweg 50jr geleden...

 

En dat is het voordeel van een forum:
jij bent goed in het ene, iemand anders in iets anders...

 

Roel, re: #17: als je die CTI gebruikt, is dan een 'normale' servo niet voldoende?
Tenslotte heb je daarmee dan al een beperkte slag, want je wilt die kanonnen toch maar over een bepaalde hoek verdraaien?
Cor

 

Cor, dat is correct, alleen de hoek waarover die kanons moeten draaien is ongeveer 290 graden. En dat ga je met een standaardservo niet redden... Maar ondertussen ben ik bezig met een andere (simpeler) optie:
Ooit, in een grijs verleden bracht Marx zijn beroemde motorenserie uit: miliperms, monoperms, hectoperms enz. Voor de hectoperms waren er vertragingssets te koop. 6 units met diverse planetaire vertragingen. Ooit heb ik twee van die sets op een beurs goedkoop op de kop getkt in de hoop geschikte toepassingen ervoor te vinden. Nee dus, want ik had de motoren niet. Nu heb ik die geschikte toepassing (wellicht) wel: ik heb twee van die vertragingen gesloopt. een groot tandwiel op een miniservo gezet, een klein tandwiel op een asje van messing gelijmd, asje gelagerd in een messing buisje en dat vervolgens aan de servo vastgemaakt. Het asje steekt twee cm boven de servo uit.

Nu is het de bedoeling dat ik de servo onderdeks plaats, het asje in het center van de geschutstoren uit laat komen en in de geschutstoren een soort "meenemer" op het asje zet, die de toren laat draaien. Als dat lukt, heb ik geen dure 360 graden servo nodig. Vervolgens moet ik dan een schakelaar maken die de zeven(!) servo's van het hoofdgeschut (twee voor, twee achter), van de richtingzoekers/afstandmeters (twee voor, een achter) in twee groepen van stroom voorziet. Dat is niet moeilijk: een servoschijf die twee microswitches bedient. Dan kan ik met een drie-standen-schakelaar op de zender de voorste en achterste torens en hun optiek onafhankelijk bedienen.
Heb dan dus de volgende schakelingen achter elkaar staan: servo-vertrager - servo met twee microswitches - 7 servo's.
De richting en exacte snelheid regel ik met een draaiknop op de zender.
Pfff.... wat een verhaal weer...

 

Inderdaad, een heel verhaal: bedankt.
Maar ik heb wel gelezen (zelf nooit gedaan) dat bijvoorbeeld brandmonitoren met een gewone servo worden aangestuurd via een poelie of tandwiel overbrenging, bv 1:3, waarbij het grote tandwiel/schijf op de servo zit.
Conrad heeft een tandwiel assortiment voor een paar Euro, dat hier goed voor zou kunnen dienen.
Maar ik weet niet of dit gaat werken met het geschut, dat is waarschijnlijk heel wat groter en zwaarder dan een monitor.
Cor

 

Zo... Even wat plastic in het topic laden:
Een willekeurige bladzijde uit de beschrijving:


Deel van de schoorsteen:


Gevechtscentrale met een deel van toren Bruno:


En een deel van het voordek:

 

En nog meer plastic...

35 cm toren met inhoud (x4)

Het doorzichtige spul, zoals zoeklichtlenzen...


Katapult, afstandsmeters voor het 10,5cm luchtafweergeschut, de kleine vliegtuigkranen (x2)


Delen van de masten, sloepen, verschansingen (x2)


Waterkering voor op het voordek, verschansingen op de brug, dekdelen... (x2)


Gevechtsbrug, fundament van de hoofdvuurleiding...


Sloepen, mastdelen, afstandsmeters voor het secundair luchtafweergeschut, 20mm snelvuurkanons...


Delen van de gevechtsbrug, gereedheidshangars voor de Arado's...


10,5 cm luchtafweergeschut (x3)


Arado 196, in het omwikkelde deel zit het kwetsbare stangenstelsel voor de drijvers (x2)

 

en het laatste:

Secundair 15 cm geschut (x3)



Railing (x2)

Overige etsdelen (x2)


Schroeven (met één reserve schijnbaar...)

Er valt de toekomende tijd dus aardig wat te plakken...

 

Waarom met tandwielen..... ???? je kon toch ook twee rietschijfjes maken van een verschillende diameter en als riem een " Elastiekje" gebruiken