Zomaar een bootje.

Ze zijn jaren terug bescheiden begonnen. De verstelprops zijn fraai gemaakt. Mooie stoommachines. Ook de V-opstellingen die ze hebben of hadden zijn mooi. Maar hebben dacht ik geen reverse.

Hobby Bulletin. Stapels door de handen via de vliegclub. Nimmer dat artikel getroffen. Uiteindelijk maar opgegeven. De resultaten waren toch al meer dan tevreden stellend.
Geen schaalogende, wel goed presterende hoge spoed. En mooie planetaire Robbe reducties kunnen vinden. Dat is thans schaars spul. Maar eBay en uit China, ook mooie aangetroffen. Schappelijke prijzen.
Met een model van 1 meter zit je met 3:1 of 4:1 al snel behoorlijk om een grote schroef te zwiepen. De metalen boxjes zijn geen vergelijk met de koffiebonengetriebes uit PVC van Marx.
Het moderenere, teflon gesmeerde is stiller. Maar altijd nog een beetje accuboor.
Op een sneller model stoort dat niet zo.

 

Dat is helaas volledig nietszeggend, want dat gaat om "paaltrek" (Bollardpull). Statische trekkracht. En die ga je ALTIJD verbeteren met een grotere vertraging en een grotere schroef. Dat is niet anders dan in je auto naar een lagere versnelling gaan, dan kun je ook een zwaardere aanhanger van zijn plek krijgen, of tegen een steilere helling op.
Dat is leuk voor slepers, want die leven bij de gratie van paaltrek.

Maar een optimale schroef gaat om met zo weinig mogelijk energie zo veel mogelijk meters afleggen in een gestelde tijd. En dan komt er echt wel iets meer om de hoek kijken dan alleen maar stuwkracht.

Ik heb er vanmiddag nog een klein beetje verder over nagedacht, en zolang schroef en boot een beetje in verhouding zijn, is een handige vuistregel, dat je, ALS je een realistische inschatting hebt van je vaarsnelheid, dat je dan voor het schroeftoerental ongeveer rekent met de spoedsnelheid als vaarsnelheid. Dan zit je in ieder geval in de buurt.Als je geen waarde voor de spoed weet: De gewone Raboesch schroeven zijn min of meer "vierkant".
Met wat ik eerder zei over die 85% van het onbelastte motortoerental, heb je dan twee getallen waaruit een vertragingsverhouding uit volgt.
Voor degenen die er mee bezig zijn, probeer het maar, ik ben er tamelijk zeker van dat dat een goed vaarbeeld met een prima stroomverbruik oplevert.

 

Je weet vast wel waar je me op YouTube kunt vinden... Kijk zelf maar

 

De V-motor opstelling. Ze hadden een V4 in productie. Nu vond ik V4 altijd al spannend, vooral 15 graden opstellingen…

Even dacht ik aan stoom, maar dan ook nog met een Steward 2 cilinder Sirius.
Of zo een fraai Microcosm V4 werkstukje.

Siriusmotortje met een bijzondere komaf. Onderdeel van WO2 radiokit … je moest water hebben, het fikkie was niet een probleem.

Verder voort met soort van flash steam.
Ik had daar een mooi bouwvoorbeeld van een Duitser van gezien. Dat imponeerde. RC model, dus niet thedered.
Maarja… de klassieker trok ook constant aan mijn mouw… de centjes vonden wel doelen… daarin.

 

Eea staat in de onderstaande link, maar een twee of drietal pagina's terug bladeren kom je het ook tegen.
Hoop dat je zo genoeg info hebt.
De spoed van de prop heb ik zo niet,
prop zou 30 mm zijn maar houd met 28 mm al op.

Zomaar een bootje.

 

Fokko, Bedankt voor de info.
Telraam gepakt en een eenvoudig rekensommetje gemaakt. Her en der een beetje afgerond. Spoed geschat op 1,5 x diameter. Slip geschat bij boot in plané.
Formule Spanning x 2.000 kV x 60 min. x spoed in cm x 20%slip : cm/km = km/uur.
11 x 2.000 x 60 x 4,5 x 0,8 : 100.000 = 47,5 km/uur.
Maar zo te zien haalt het bootje dat niet en komt niet geheel in plané. Dan wordt het zoeken naar de oorzaak. Bootje te zwaar, waardoor hogere slip en boot niet in plané komt. Te weinig vermogen waardoor toerental te laag en boot niet in plané te krijgen is? Spoed verkeerd ingeschat, waardoor formule niet klopt? Mijn idee is te weinig vermogen en toerental te laag. Zoals je ziet gebruik ik wat aannames. Moet het met beperkte kennis doen, maar allicht kan iemand anders nuttige info toevoegen. Gr. Klaas.

 

Het toerental klopt niet. Als ik er een toongenerator naast leg, dan kom ik op HOOGUIT 15600 toeren. Jij rekent met 11 x 2000 =22000 toeren.
Helaas zegt kV uitsluitend wat over het onbelastte toerental, en vrijwel niks over het inkakken van dat toerental onder belasting. Daarvoor moet je de Ohmse weerstand van de motor meenemen (en ook dat is nog niet 100% zuiver want er zijn nog een stuk of wat minder belangrijke verliezen), EN weten hoeveel ampere je trekt.
Dan kun je ook ongeveer beginnen met schatten hoeveel rendement de motor gaat bereiken bij die belasting.
Rekenvoorbeeld (natte vinger berekening, en zijn nog wat kleinere factoren die ik niet meeneem omdat ik dat na 35 jaar ook allemaal niet meer weet, en de getallen zijn gewoon voorbeelden, geen werkelijke waarden want die weet ik niet):
Voorbeeldgegevens: spanning is 11 volt, motor trekt 2A, rotorweerstand is 1,5 Ohm.
Dan volgt uit de wet van Ohm dat er een spanningsval is over de rotor van 3 volt, dus die kV waar je mee rekent moet niet bij 11 volt maar bij (11-3)=8 gebruikt worden om het toerental onder belasting te bepalen.
Dan neemt de motor 11 x 2 = 22 Watt op, maar de rotor zet alleen in het koper al 6 Watt (I kwadraat maal R) om in warmte. Dus je houd op zijn best 16 Watt over aan de as. Er zijn nog ijzerverliezen in de rotor, in de statormagneten, wrijvingsverliezen in de lagers, en vlak ook de luchtverliezen (luchtweerstand van de rotor) niet uit.

Nogmaals: ik weet niet hoeveel ampere die motor trekt, of wat de rotorweerstand is.

De spoed zal wel ongeveer kloppen, denk ik. Maar dan daalt de snelheid al tot (15600/22000)x47,5=33,7 km/u
Nu zie ik op dat filmpje ook volgens mij nog lang geen 33 km/u, dus we zijn er nog niet.
Als ik de hoek van de schroefassen (in planerende toestand t.o.v. de horizon) meeneem, toch gauw zo'n 25 graden schat ik komt er nog eens een Cos 25 bij in de formule en dalen we al tot 30,5 km/u.
Als ik het schatten moet, zie ik hooguit 20 a 25 km/u dus we missen nog wat...

 

En die zijn ook al boven water....
Foto's van posts 608 en 609 laten een huidoppervlak zien wat vele kilometers snelheid kost...

Toen ik een jaar of 7 geleden met dat Fuji aanhangmotortje bezig was gebruikte ik een oude Lesro Airboat romp, en die zat niet zo heel erg strak in de verf. Het verwijderen van die verf leverde zichtbare en hoorbare (motor draaide meer toeren) snelheidsverhoging op.

 

Bert, Dat toerental heb ik gebruikt om de "theoretische" snelheid te kunnen berekenen. Meer als; harder gaat niet met dat toerental. Misschien kan Fokko eens meten hoe had het ongeveer gaat. Puur om te weten hoe de verhoudingen zijn. Gr. Klaas.

 

Dat snap ik... ik heb het geluid van het bootje naast een toongenerator gelegd en op die manier geprobeerd het werkelijke toerental te bepalen. Een beetje muzikale achtergrond, OF een "machinisten-oor" zijn hierbij wel nodig, en ik beweer niet dat het 100% nauwkeurig is, maar ik ben er redelijk van overtuigd dat het er niet heel ver naast zit. Die motoren draaien geen 22000 toeren, dan had ik op heel andere frequenties uitgekomen. Ik kwam nu op ongeveer 260 Hz uit als "overeenkomende toonhoogte" van het laatste stukje volgas in die vaarvideo. Ik kon het geluid niet al te hard zetten want het was half vijf of zo, ik wilde niemand wakker maken.

 

Een echte machinist, die het maar niet los kan laten. Zit er wel eens een beetje over te mijmeren hoe een en ander te optimaliseren is. Ook bij mijn eigen scheepjes. Maar dat zijn geen planeerders. In Fokko zijn scheepje heb je (even) een hoop kracht nodig om de boel in plané te krijgen en dan een hoop toeren om verder te versnellen. Een test met 4S is qua regelaars waarschijnlijk niet verantwoord. Mochten ze de geest geven dan zijn de financiele consequenties niet zo groot, maar of het dat allemaal waard is? Geen idee of er een paar schroeven met meer spoed te scoren zijn en daarmee nog eens te testen. Jammer genoeg vermeldt Ali weinig info m.b.t. de spoed en moet je het meer van de plaatjes hebben. Waarschijnlijk heeft Fokko daarin al enige energie gestoken. Op zich vind ik het vaargedrag op 3S niet zo slecht en tot zo ver best een leuk resultaat. Gr. Klaas.

 

Brutus, mooie benadering! Echte machinist idd!

Maar je meet frequentie, en dan wordt het spannend voor de leut.

Bij deze groene badeend…
Schroef rpm gemeten op het droge, is opgenoteerd in slapend bouwverslag.
Meen zo uit mijn hoofd 4200 tot 4300 toeren.
Gearing is 3,33:1 dan weet je wat het draait, in het water iets minder. Kv = 980
Maar anders lijkt of de zaak toch op vol rpm draait. Bedoel… potentieel 1 kilowatt 333,33 kw per motor, Diameter zo een 42 mm en een spoed van 1,6.

Daar had ik al snelheid mee geschat minus de 20% zog werking. Overigens kan die veel hoger zijn als een romp niet schaal is, daarmee de stroomlijn aangetast.

Trekkracht vond ik meevallen. Vast tegen de 2 kilo? Wellicht minder.
Water in de kuip ging als een tornado, en water wilde wel over de rand.
Vaarbeeld ver over schaal. Heel ver.
Vast gehouden kost meer vermogen dan varend. Stroming langs schroeven wordt beter.
Onbelast mat ik op de as het minimum opstart vermogen/A van de motor zelf, de schoefassen trokken niet zoveel. Dunne 2 mm assen, voorop kogellager, gesmeed met teflon mountainbike kettingolie. De middelste as in 4 mm en beide kanten kogelgelagerd met keerringen.

Benieuwd wat de swingende frequentie meet.



In de berekening… asweerstand
rpm x diameter as x 10 tot de -4de

Gr Bas

 

Zat nog even te filosoferen, voor zover dat van een oude man van waarde is. Bij 4S voegt de extra cel weer gewicht toe, dus kom ik terecht bij schroeven met meer spoed. Dan merk je gauw genoeg of er wel of geen power is en de boot verder uit het water komt. Heeft Theo al op het ruime sop gevaren Bas? En liggen er in jou 20+ jaar oude grijpvoorraad een paar speedschroeven, die Fokko even onder zijn bootje kan testen. Buiten de meenemers zit er ook draad op die assen. MEt M3 wel een beetje moeilijke maat vrees ik. En aan de Buinerweg heb je dat zo uitgetest. Moet op z'n minst een paar mooie video's en vaarplezier voor twee opleveren. Zou graag als cameraman meegaan, maar voorlopig kom ik niet in de buurt. Gr. Klaas.

 

Fokko, Kijk eens of hier iets bij zit.
https://nl.aliexpress.com/item/1005001806196563.html?pdp_npi=2@dis!EUR!€2,27!€2,16!!!!!@211b5a9616907159121208567e7c5b!12000017697739947!btf&_t=pvid:5f4f4766-eae3-4a44-ae4d-ac23be7d8a1f&spm=a2g0o.ppclist.product.mainProduct&gatewayAdapt=glo2nld

Of anders deze. Gr. Klaas
https://nl.aliexpress.com/item/1005...1435102!rec!NL!904549329&gatewayAdapt=glo2nld

 

Ik ben er vrij zeker van, dat het probleem niet in de schroeven zit, maar in de motoren, en het oppervlak van de huid.

 

Kan er vandaag helaas niet te ver op ingaan, ben aan het werk....
Maar met die props, ik had nog een paar props liggen van rond dezelfde diameter.
Die kan ik wellicht eerst even proberen.

 

Ook zouden het model van het vlak en het gewicht een rol kunnen spelen. Gr. Klaas.

 

Daar kan ik pas wat mee qua toerental schatting dmv frequentie, als ik het aantal tanden van het rondsel weet, want het tandwielgeluid overheerst. En dan moet het ook nog een eenvoudige overbrenging zijn, want met een planeetvertraging kun je helemaal niks met een frequentievergelijking: teveel geluiden door elkaar.

Het lijkt mij een borstelloze motor toe (ik zie 3 draden vanaf de regelaar. Je zegt kV 980 dus als ik van 3S LiPo uitga is dat onbelast ongeveer net een tikkie over de 12K toeren. Met een overbrenging van 3,3333 op 1 zit je dan net een heel klein haartje boven de 4000 toeren aan de schroef, onbelast 4100 max, zou geen 4200 of hoger MOETEN kunnen zijn..
Maar ik begrijp even niet wat je bedoelt met

Dat potentieel is relatief nietszeggend. Bij Borstelmotoren zegt het nog iets, maar bij borstelloze motoren vertelt het je alleen maar wanneer hij begint te roken. Die motor bepaalt het vermogen niet, dat doet de schroef.
Dus dat getalletje moet je helemaal vergeten, weggooien, niet meer aan denken. Een hele lompe schatting van mijn kant is dat het me zou verbazen als je boven de 75W per motor komt, denk eerder in de buurt van de 50.
Een meting (danwel "geïnformeerde schatting") van spanning en stroom zouden leuk zijn. Met name stroom volgas met de boot op het droge en stroom volgas in het bad.

Overigens: een "bad-test", beetje afhankelijk van de vorm van het bad en de waterdiepte, benadert vrij varend vrij goed, want het water circuleert en bootst zo een klein beetje de waterstroming van het varen. Als ik met mijn stoombootje een minuutje volle kracht draai in bad, en daarna het toerental halveer (maar wel nog steeds vooruit) dan drijft de boot achteruit weg omdat de circulatie in het badwater de vrijvarende snelheid begint te benaderen, en gewoon de boot achteruit drukt tegen de vooruit draaiende schroef in..
Boot vastgebonden aan de steiger (open water) ontstaat er geen circulatie en draait de boel veel zwaarder.

 

Jongens ik zat te tikken op mijn telefoon, en dat wil niet.
Bovendien heb ik niet de data op mijn PC ter beschikking.

Props, mijn voorraad. Alles is M4. En enkele M2.
Staat gereserveerd voor nog andere projecten waar ik vooruit heb gedacht.
Om M4 op M2 assen te monteren heb ik verloopjes geboord en getapt.

Voorhand wetende dat M3 een lastige asmaat voor props is, dus die diameter altijd gemeden.
Maar in drive-dog is er wel wat te vinden.
Graupner had nauwelijks M3 draad props. Was voor mij niet fatsoenlijk te testen
op diversiteit in diameter en spoed te beperkt.

M4 of M2, treft nog steeds partijtjes props op het internet, dat is huiswerk maken.
Het Duitse Kleinanzeigen bijvoorbeeld, tref je met regelmaat het een en ander.
men kan daar actief in zijn.
Mijn plan was om mijn strategische puntzakvoorraad voor alsnog even compleet te houden.
Met genoemde redenen.

Ik ben destijds gedegen gaan meten met telemetrie.
Omdat ik wilde weten en bevestigen wat ik voor mijn 16e had opgepikt.
In 2009 beschikte ik eindelijk over goede instrumenten.

Voorheen ging het bot analoog. Langs de vaarkant, meters aan dek op instrumentenpaneel.
Scherpe ogen. Voltmeter en ampèremeter. Snelheid met stopwatch over 10 meter klokken.
Toeren kon ik alleen droog meten met een Conrad meterje.

Modern werd Jeti en SM-Modelbau sensor-meting:
Toerental, GPS module, stroom en spanning live op de zender.
Temperatuursensor op de eerste motoren.
Brushless niet meer nodig. Zo laag belast. Spanningsval niet eens waarneembaar.

Opstart was op borstelmotoren, later brushless.
En warmer dan 25 graad werden die borstelmotoren niet,
ook niet toen ik de zaak op 7A per motor had staan, ding liep toen 18 tot 20 kmh?
De reductiekasten deden wat ze moesten doen, zei het joelend en juichend.
Met een infrarood temperatuurmeter de zaak op de wal, niets heftig aan te zien.

Later op Graupner 600BB gezet.14,4V 5 polige motoren.
De 12V BB's hadden een gelijkwaardig kv als de Mabuchi RS550PF,
drie polige beulen en spotgoedkoop.
De 14.4V (993 kv) motoren een haalbaar rendement van 74%, en brushless niet eens zo veel hoger... 82%?? Eerst met 980kv gevaren, later naar 1000 kv Lindinger Joker motoren.
Het ruige snelle varen had ik overigens wel gehad.Ik wist dat het kon. Leut voorbij.

Met die 600BB 14.4 setup min of meer het zelfde vermogen als de brushless.
Net even pietsie zuiniger op vol vermogen. (Joker 1000kv)
De uiteindelijke gekozen Robbe planeten gierden niet meer, is het met de planetaire een stuk stiller geworden, een beetje turbine geluid. En dat paste beter bij het Robbe FL8-bootje.
Zie het Heuss badeend filmpje.
Motoren als de FL8, (eerdere 980 kv, waarvan ik er 3 nog had liggen).
Badkamer is wel een echoput...

Met de Mabuchi RS550PF haalde ik 7A per motor op 47 mm schroeven, Spoed 1,6.
Met noodgang over de Hoornsemeer. Ik heb als een drone rond een antiek busbootje gevaren. Klassiek bootje met bestemming restaurant Kaap Hoorn.
Je moest de smoelen van de vaargasten zien.

Brutus! Weer scherp geschoten en opgemerkt! Top!

Nee, de 1Kw was het niet helemaal.
Het is max 260 Watt per motor. Hier bij volle accu's op 13,6V, maar dat is
slechts een korte fase, vlakt af naar lagere vlakke curve net onder de 13V
4 Cellen LifePo4, gekocht bij NKon in Nederland.
Toerentallen geschat kloppen ook alleraardigst!

De FL8 was de eerste testboot. Veel op getest, en meerdere type gearbox opstellingen, motoren. Later dus werkelijk kunnen meten.


Winst en vooruitgang valt te behalen als je grondig gaat meten en rekenen.
De opstelling assen en motor afstelt op minst mogelijke weerstand opsteld.
Hoor je geratel, heb je al een weerstandsfactor in beeld, en moet er bijgeklust worden.

Hoe hard liep een PT boat?
En hoe ver kwam die uit het water. Het oogt al aardig schaal? Is dan niet het mooist?
3S, zo een 11,5V. Lijkt me maximaal al perfect. Meer cellen, minder spoed.
Want het gaat heet lopen. Bij 4 gaat het stuk.
3x mooie pakketjes. Varen, en de andere laden.

Voor mijn vlieger heb ik 3 4S 4200 pakketten. Daar ben ik een middag mee zoet.
Max 39A loodrecht omhoog, uitgemolken en in schoolslag 6 tot 6,5A
Met drie pakketten vliegen, kletsen en koffie is de dag weer goed.

PS: nog even editen en data aanvullen..

Voor brutus, ik had een PDF met eCalc-data voor de motoren voor de Heuss.
Ik vermoedde als dat het niet te meten zou zijn. Te veel ruis rondom. En 3 aan de loop.

Misbuik van eCalc voor vliegers is niet strafbaar!
Digitale rembank voor motoren.
Eerste sheet voor buitenste motoren.
De tweede sheet is voor de middenmotor met grotere schroef.

Bedoeld als een inschatting on the fly. Mij lukt het niet rekenkundig zo als jij het door-denkt.
De lucht is een factor, verdikt in de propconstante.
Doordat ik met telemetrie kon werken, kon ik ook eCalc tweaken tot eenzelfde uitkomst.
Daar zit dan ook de as en bak weerstand in.
Watt in en uit staan er ook in vermeld. Iets meer dan 50 Watt output per motor.
Een sheet is uit 2013, de ander uit 2020.

De schroef vraagt om het vermogen, de motor moet dat dan maar leveren...

 

Pfoehwaaaghhh... mozes... nogal toetsenbordridder zeg?
Verhaal er nog bij...



Theodor Heuss, Graupner kit 1963, renewed simultaneous test run of the 3 installed motors.
On advice tested two affordable 20A ESC's found at Banggood (and elswhere...)
For the middle motor a Turnigy Plush flight ESC, 20A, only forward function programmable.
3x battery packs, LifePo4, 3.000mA 4S, round cels used, solderd to a pack.
Each motor it's own power.
LifePo4 choice? Little bit more durable in longer time than Lipo cells, and don't need a storage voltage to set aside for a longer period.
A balancer cable installed to keep them close on full charge. Packs capable of a 1C charge (3amp).
I got a little higher RPM on these than the tested 50A Marine ESC of HobbyKing,
and the control in low RPM is better of these brandless biderectonal ESC's.
The side motors I measured about 3.900 rpm and the middle on the Plush ESC gave me just above 4.000 on full throttle..
Low RPM is higher though. No load was less then 1Amp in earlier trials. Have to check those again.
In all good powerfull drives for a modelboat.
Bit on the noisy side, turbine like, due to the gears.
Lindinger Joker 980kv and Robbe planetairy 3,33:1 (gears out of production) ...