GESCHIEDENIS "ZUIGER" KISTEN, de 1e 25 jaar...

In 1950 waren de modelvliegers, de wedstrijd organisatoren en de Bobo's van de FAI/CIAM het er eindelijk over eens...ZO KAN HET NIET LANGER!!

Tot dat moment waren de wedstrijd reglementen voor zweefmodellen..modellen met een rubbermotor en modellen met een verbrandingsmotor zeer complex. Zo moest de romp een vrij grote minimale doorsnede tov de lengte hebben, het stabilo diende rond de 30% oppervlak van de vleugel te zijn en de motorloop van een verbrandingsmotor was maar liefst 35 seconden.

De modellen waren lomp en door al die latjes constructies, om te voldoen aan de rompdoorsnede eis en toch niet al te zwaar te worden, waren ze ook nog eens zeer fragiel.

De zwevers gingen tot maar liefs tegen de 3 meter spanwijdte, een rubbermotormodel had 80 gram hoog "explosief" rubber aan boord en een meestal van een sparkie voorzien motormodel kon wel tot 2,5 meter spanwijdte zijn en maar liefst 1,5 kg wegen. Het vloog maar hedendaagse maatstaven voor geen meter en bijna elke landing resulteerde in wat schade.

Helemaal ondoenlijk waren de hoge Max tijden..die konden wel oplopen tot 9 minuten..ok..ze hoefden maar 3 vluchten per dag te maken op een wedstrijd en meestal lag de kist binnen een paar minuten weer aan de grond. Starten deed men op volgorde en een gunstig moment uitzoeken was er niet bij..het was "nu" starten en dan maar afwachten wat er gebeurde.

Had je het "geluk" om in een bel te komen dan had je de wedstrijd al bijna zeker gewonnen maar..de kist zien landen was cruciaal voor het terugvinden dus menig modelvlieger die zijn kist skyhigh zag gaan rende tot bijna aan de horizon of moest uren zoeken ..vaak zonder succes.





Een pré fifties Nordic/A2 zwever welke met een 70 meter lijn werd opgetrokken:



De 1949 wereldkampioen Aarne Ellia met zijn Wakefield met 80 gram rubber..latjes en nog eens latjes..










Een "GAS" kist uit de "C" klasse met 10 cc sparkie motor:





DE NIEUWE REGELS VAN 1951

Het ging er allemaal totaal anders aan toe en uit zien. Slanke zwevers met dunne rompen en een minimum gewicht van slechts 425 gram en 50 meter lijnlengte, een rubbermotormodel had slechts 2 specs tw max 50 gram rubber en een totaal gewicht van 240 gram en een model met een verbrandingsmotor was max 2,5 cc motor met maximaal 20 seconden motorloop en ten minste 200 gram gewicht/per cc motorinhoud wat neer komt op een startgewicht van 500 gram.

De 3 klassen kregen ook een nieuwe benaming en wel F1A voor de zwevers, F1B voor de rubbermotor modellen en F1C voor de modellen met verbrandingsmotor.

Maar..modelvliegers over de hele wereld en dus ook in Nederland zijn eigenwijs en geen hond..laat staan modelvlieger gebruikte die benaming en in Nederland hadden ze het tot ver in de seventies over A2, wakefield en ....

De modellen die voorzien waren van een zuigermotor heetten voluit "Zuigermotor modellen" maar dat werd al snel ingekort tot "Zuiger"..en vloog je een dergelijk model dan was je "Zuiger vlieger"..


We gaan in dit topic kijken naar 25 jaar zuiger klasse want 1975 was het laatste jaar dat deze klasse in Nederland werd gevlogen en terug lopende belangstelling en de vrees voor geluid overlast klachten maakte er een eind aan..Er was geen verbod.. ook niet op de Roozendaalse Heide bij Arnhem waar de meeste wedstrijden gehouden maar het doek was toch gevallen.


Wat was er allemaal in die 25 jaar hier gaande en in de rest van de wereld...de wereldkampioenen en andere prominenten van die perioden..en....kunnen we nu nog steeds "Zuiger" vliegen.

Oh ja..het moge duidelijk zijn..een zuigerkist is dat alleen wanneer er een 1,5 tot max 2,5 cc verbrandingsmotor op zit...en vlieg je nu "Zuiger" met een kist van weleer voorzien van enige RC..dan is dat uitsluitend met RC op richting (en DT), de motor stopt autonoom en de zender ter hand nemen..dat doe je eerst nadat de zweeffase een tijdje heeft geduurd...want een goed afgestelde zuigerkist weet zijn weg naar boven helemaal zelf te vinden.

 

Info bronnen

Informatie over wat er in de rest van de wereld aan Zuiger gaande was is gemakkelijk te vinden. Op de tekeningen sites zoals Outerzone en Aerofred..en de magazine site RC Bookcase kun je heel veel vinden en zelfs de beroemde Frank Zaic boekjes staan allemaal on-line.

Wat er hier in de Lage Landen gebeurde is wat lastiger te achterhalen..naast het vrij onbekende magazine "De Modelbouwer" zijn we aangewezen op de Modelvlieg pagina's in de Avia. Uitzonderlijk is de Oktober 1962 Avia..Gebruikelijk stond op de cover iets over algemene luchtvaart en later wat ruimtevaart maar modelvliegen...nee dat haalde de cover niet.

Met deze uitzondering....het modelvliegers luchtvaartkamp 1962 in Ermelo...



Op de cover Ton van Dijk met zijn spiksplinternieuwe zuigerkist de Ponjaard.


Met dank aan Flymax voor het opsporen van deze Avia.


Mocht je wat tegenkomen over zuigermotor modellen..en met name bv in de Avia...we willen het graag zien.

 

Henk, zou de titel van dit topic niet 75 jaar zuiger klasse moeten zijn? 25 jaar is een understatement

 

Tja Max...van 1951 tot heden is idd rond de 75 jaar maar..dan zitten we in het heden en ver buiten de scope van dit forumdeel..en nog veel belangrijker..1 van de aandachtspunten is zoals genoemd in de startpost..

Kunnen we nu nog steeds Zuiger vliegen?

Het is niet alleen dat de term Zuiger in 1975 in de geschiedenis boeken verdween maar ook dat het bouwen van dit soort modellen van na die tijd zeer snel zo complex werd dat menig hedendaags modelbouwer er een beste kluif aan heeft zo niet daar niet uit gaat komen.

Dus..1951 - 1975= 25 jaar Zuigerklasse...op de vingers nageteld..dat wel natuurlijk.


En om dat hete hangijzer nu gelijk maar bij de hoorns te pakken...of hoe zeg je dat...Kunnen we inderdaad nu nog steeds Zuiger vliegen?

Ja..ik denk van wel. Wanneer je met name de kisten van de fifties en deels sixties ziet en hoort...veelal met een leuk dieseltje en met een nog relatief bescheiden toerental op de prop dan is dat beslist niet luidruchtiger dan een dikke 3D kist met een giga benzine motor in de snuit die al torkend en pulserend met de gasstick de schrik is van menig Vintage liefhebber..Overigens knap werk zo'n kist in bedwang te houden.

Mede door de korte motorloop van 20 seconden en later in de periode afzakkend naar 15 en dan 10 seconden is de geluidsdruk zeer aanvaardbaar en daar waar verbrandings motoren zijn toegestaan kun je m.i. prima uit de voeten met bv een dergelijk kissie:





Om gelijk maar eens met een behoorlijk zoekplaatje te beginnen..

Aardig vergelijkbaar met de kist hier boven is deze op de Aero Modeller van Februari 1953.


Het is een proto type ontworpen door de bekende Keil Kraft ontwerper Bill Dean en het is de grote broer van de Skylon.

Van dit model is weinig bekend..ja..er is een zijaanzicht tekening van de romp..maar waar ook al weer???

 

Het antwoord op de Bill Dean Mistery Ship vraag van hier boven is te vinden in Amersfoort..

Samen met Sebastiaan zijn we enkele jaren geleden aan het construeren geslagen en hebben een poging gedaan de tekening compleet te maken en er is zelfs een proto vleugel en stabilo gesneden en gebouwd.

Ik kan noch hier..noch op Het Net zo snel meer wat vinden van die originele tekening maar wie weet kan Sebas dat wel in zijn archief...

 

Compliment Henk, voorbeeldig topic! Als ik een kleine bijdrage mag leveren?

Kleine correctie: de Avia cover is niet Ton van Dijk met de Ponjaard, zie de andere foto van deze situatie.

(ik ken deze vlieger overigens niet (Goekoop,Nortier,Surink.???) maar op de foto zie nog een stukje Hein Abbring en Mat van de Kraai.

De naam Ponjaard was overigens een persiflage op de naam van ''de heer'' Ponjee: Ons clubje (Delft modelvliegclub) had nogal de gewoonte om lichtzinnig met onze bestuurders om te gaan.
Hierbij Ton van Dijk uit die tijd met de ''Flevoschuimer'', zo genoemd omdat deze kist na wegvliegen door een vissersboot uit het Flevomeer gevist is en daarna nog een tweede wedstrijdleven heeft gehad.

 

Mooi in het kwadraat!!!

Potdorie..dus niet Ton van Dijk..in kleur..ach..gezamenlijk komen we er wel uit met het doorgronden van die leuke tijd.

 

We gaan in dit topic kris kras door de tijd..dan weer eens een blik op de buitenlandse geschiedenis..dan weer struinen we over de Nederlandse vliegplekken van weleer..en er tussendoor kijken we wat er nu gaande is met de kisten uit die periode.

Kom je wat tegen..wil je wat bijdragen..graag!! We hebben op dit moment een bescheiden groepje Zuiger vliegers maar wie weet komt er wat groei maar bovenal..het is heerlijk om oude plaatjes en kisten voorbij te zien komen.


PONJAARD.

Nu we het er toch over hebben..In de Avia van ongeveer juni 1962 ( de 1e Avia die ik kocht) stond een uitgebreid verslag van deze kist...MET maatschets!! Overigens lijkt de kist op de Avia cover verdacht veel op deze Ponjaard. Vlak stukje in het midden van de vleugel...zelfde ribben en ligger lay out...ovale vleugeltippen...rechthoekig stabilo...positie elastiek haakjes...vorm van het kielvlak..enige duidelijke verschil is de underfin aanwezigheid. Moet haast wel uit de Delftse School komen.









En in september 1962 verscheen er een aanvulling:









We zijn 62 jaar verder en zie daar....mijn Ponjaard is gereed heeft er al een handjevol mooie vluchten op zitten.











Net als toen is de kist voorzien van een 2,5 cc Oliver Tiger en ik heb de timer installatie voor zover mogelijk redelijk gelijk het origineel gekregen. De brandstof afsluit timer is uitgebreid met een klein beugeltje voor het bedienen van het Auto Rudder en..goed kijken..er zit ook een DT timer op..althans..

Het is alleen de dekplaat van een timer en er achter op die dekplaat gemonteerd zit een servo. Het handeltje stuurt het richtingroer en bij extreem uitslag dmv de fail save (zender uitzetten) draait de schijf zover dat de DT handle vrij komt en het stabilo opklapt.








De cilinder naar links gericht bleek lastig starten en een hoop smurrie over de timers dus...in een handomdraai was het aangepast. De kist vliegt nu helemaal "Hands Free" dus de zender niet gebruiken tot het moment dat het tijd wordt om de kist terug te halen naar de startplaats en eergisteren bij bladstil weer heb ik er zelfs een prachtige ruim 3 minuten vlucht mee gemaakt met de RC helemaal uit.

Op de voorgrond de Ponjaard..er achter de Dream Weaver en er tussenin..nog een Oliver Tiger op voorraad..de koning te rijk!!

 

Mooi Peter! Die foto op de cover van de Avia ken ik al meer dan 40 jaar, en dan ineens een totaal ander perspectief maakt het helemaal leuk! Maar waar komt deze vandaan? Je had hem al snel opgesnord……

 

AUTO RUDDER

Ok..Die cover girl is dan niet Ton van Dijk..maar het is beslist een Ponjaard..nee..niet de nr 88 van Ton maar een andere.

Een verschilletje is de underfin en die heb ik ook op de mijne..




Indien er een Auto Rudder wordt toegepast..uitvinding van zo rond het einde van de fifties en maakt het trimmen een stuk gemakkelijker....dan zit die in het kielvlak verwerkt.

Aangezien mijn Ponjaard een RC roer heeft is dat Auto Rudder verhuisd naar een extra underfin. Tijdens de motorloop een klein tikkie links en zodra de motor wordt gestopt behoorlijk naar rechts..

 

Ik heb een nogal chaotisch knipselarchief: waarschijnlijk hoorde deze foto bij het artikel in de Avia, maar weet dit niet zeker.

 

Deze foto staat niet in die bewuste Avia (ik heb hem hier). In die tijd waren ze net gestart met een voorpagina in kleur, de rest was nog in zwart-wit.

 

Deze pagina was gewijd aan het modelbouwerskamp 1962. Daarop ook twee zuigermotormodellen van Henk Pfann en Dick Severs

 

Afgelopen week hadden we zowaar een regenvrije periode en....

Dinsdag avond was het ongehoord stil..na 2 proefvluchten met de RC aan bleek het nergens heen te gaan en er geen thermiek meer te zijn dus..

De Ponjaard ging met de apparatuur uit helemaal als Vrije Vlucht de lucht in....meerdere dik 3 minuten vluchten en landingen binnen de 200 meter afstand.

Zaterdagmiddag was het weer raak maar mogelijk thermisch dus wel de RC aan maar van start tot landing niet gebruiken...we waren fff terug in de fifties/begin sixties..VV zuigervliegen.

Rechts de 1956 Dream Weaver met net als die van Dave Posner een Oliver Tiger diesel en links de 1962 Ponjaard ook met net als org een Oliver Tiger diesel...







De Dream Weaver is één van de mooiste fifties diesel kisten...prachtige geodetische constructie en zeer gemakkelijk te vliegen..

Het origineel:

 

In de begin jaren van het zuigervliegen was alles nog zeer simpel...en van 1951 t/m 1953 waren de kissies met 200 gr/cc rond de 500 gram..bij een motorloop van max 20 seconden.

Ik denk dat het zo rond 1953-54 geweest moet zijn dat ik voor het eerst een zuigermotor model zag. Vast prik..op zaterdag middag als 6-7 jarig knaapje met de step naar de naburige heide waar er VV werd gevlogen.. Op een mooie dag was daar ook iemand met een pruttelaar er op. Nu kan ik me daar niet al te veel meer van herinneren..van dat diesel kissie dan... want die eerste kennismakingsjaren met de VV staan nog goed in het geheugen gegrift.

Wat ik me nog van dat meer dan fascinerende model kan herinneren is dat er een doorzichtig tankje op zat..met een gaatje in de zijkant. Na het vullen ging er een vinger op het gaatje zodat de brandstof er niet uit liep en de motor werd gestart...prttt prtt.. en ja..de houten prop begon te draaien..Man man..wat rook dat lekker. Na wat gefrunnik aan een stukkie staaldraad akelig dicht bij de draaiende prop en nog wat draaien aan een krukje bovenop de motor kwam de zaak pas echt tot leven en ging de vinger van de gaatje in de tank. Naar ik later begreep was dat om de tijdsduur van de motorloop wat te beheersen.

In mijn herinnering ging het oerendhard richting de wolken en zoals altijd op die vliegdagen mocht ik modellen ophalen uit het achterveld en ook deze.Heerlijk vette klauwen...


Zo'n basic begin fifties model heeft helemaal geen toeters en bellen...beetje positieve verdraaiing op de rechtervleugel, beetje links zijtrek in de motor en het roertje iets naar rechts en dan een doorzichtig tankje zodat je weet hoeveel peut er nog in zit.


O.a. in de Franck Zaic jaarboekjes kom je ze nog tegen en ongetwijfeld zijn ze ook in de beroemde magazines zoals Aeromodeller te vinden ( en natuurlijk op Outerzone).





Een kleine greep er uit:










Die Frank Zaic boekjes staan on line en kun je hier vinden:

http://www.gruppofalchi.com/libri-aeromodellismo-scaricabili.html



Of dat model van toen hier op leek...ongetwijfeld alleen starten met een E-starter..nee toen niet en nu moet je dat ook niet doen..kost je vroeger of later een drijfstang...

 

Jong geleerd ..


Jullie kennen Joshuaw??..Ik kijk graag naar zijn filmpjes..zit leuk in elkaar en hoe hij omgaat met de achtertuin locatie waar hij vliegt....te klein om je hond op uit te laten maar dat maakt het nu juist zo leuk..

 

Ja kijk ik zeker is een gezin dat modelvliegen ademt en doen het erg leuk.
Pa die maakt leuk spul allemaal VV en het vliegen daar is altijd spannend maar worden leuke vluchten gemaakt.
Misschien is de ruimte krap en de bomen hoog, maar is meer ruimte dan hier in Dordt dus zeker jaloers.

Heb al heel wat vaders en kinderen op het veld voorbij zien komen en eigenlijk heel voor nieuwelingen leren vliegen.
Maar als ik zie wat er van overblijft is dat echt bitter weinig en vraag me nu soms af , moet ik er nog wel tijd en energie in steken.

Wat ik als vader prachtig vond, dat ik met mij beide dochters die een spreekbeurt hadden dit over vliegtuigen wilde doen.
Zelfs met dochter Nikki een vliegtuig gebouwd en zoonlief meegekeken, maar van de drie kids geen modelvlieger kunnen maken.
Maar het zijn wel hele mooie herinneringen

 

On the cover.


Zullen we fff een bruggetje doen??

We hadden het hierboven over "Jong geleerd..." Nou..hij is één en al concentratie...



En zo komen we dichterbij de dubbele aflevering over...zuigerkisten op de cover van magazines. Wat er in Nederland verscheen hebben we al gehad...het 1962 Modelvliegkamp op de cover van de Avia en dat was ook de enige keer dat er een zuigerkist op de cover stond...sterker nog..mogelijk de enige keer dat er een modelvliegtuig op stond.

Dus dan maar een kleine greep uit de internationale magazines












Nu waren al die magazines in de periode waar we het over hebben (1951-1975) ver buiten bereik met uitzondering van de Aeromodeller...die lag door heel Nederland altijd trouw klaar in de betere kiosken.

En het zal bij jullie wel niet veel anders zijn dan bij mij...roep een jaartal en een maand..en dan weet je al haast wat er op de cover stond...zoals deze augustus 1966 Faital van Joe Savini.




Maar er is nog zo'n beroemde vlieger/kist op de cover van de Aeromodeller...mogelijk nog bekender...en die verdient een separate post dus ...wordt vervolgt...

 

TALTOS II

Sedert ik deze Aeromodeller in bezit heb..en dat is vanaf januari 1964...zit er ergens in het achterhoofd het plan om deze kist nog eens een keer te gaan bouwen:





Wel..ik ben er bijna aan toe..nog eerst fff de Ton van Dijk Flevoschuimer met wederom een Oliver Tiger en dan staat niets meer in de weg om dat te gaan doen.


Naast een Aeromodeller maatschets is er ook een AMA tekening










Niet al te duur..slechts 13 dollar..alleen de postzegel is prijzig..komt dan op 35 dollar..maar ach..beter duur dan niet te koop.

https://plans.modelaircraft.org/product/taltos-ii/


De motor is wat lastiger..origineel zat er een Moki S3 op..slechts 220 stuks van gemaakt...




Maar ik heb nog een nieuwe MVVS G7 liggen..ok.... 1 land er naast..maar dat mag de pret niet drukken...

 

..Een land ernaast....Die is goed! LOL!! De MVVS doet het niet minder Henk..Heel potente motor! De S3 heb ik helaas niet..Heb er iets van 10+ Moki 2,5 motoren..maar deze vind je niet zo snel..miss ik ook in mijn collectie!..Echt en juwewel! Maar hou wel en oog open...voor Moki alltijd...