Klipperschip Cutty Sark, schaal 1:80, bouwdoos Woody Joe, Japan

Ik merk dat ik in mijn bovenkamer nog steeds bezig ben met de omschakeling van mijn tijdrovende, gestaakte scratch building project naar de bouwdoos. Bij het eerste project had ik bijvorrbeeld een duidelijk beeld van de wijze waarop ik de buitenzijde van de romp wilde weergeven, bij het nieuwe project moet ik mij overleveren aan de keuzen van een ander.



Zo zat ik raar te kijken naar de manier waarop de houten bekleding van de romp wordt aangepakt. In mijn hoofd was ik reeds bezig de spanten te bemeten en de beplanking daaraan aan te passen. Mijn onbekende Japanse vriend stelt echter voor om van boven naar beneden en omgekeerd planken met een vaste breedte aan te brengen tot er ergens halverwege een spleet ontstaat die met passtukken wordt gesloten. Op zich is het geen ramp, want de spleet zit ter hoogte van het onderwaterschip en wordt afgedekt door koperkleurige lak.

Over koperkleur gesproken: Bij de instructies voor het beschilderen van het model verscheen in vertaling de intrigerende opmerking “Als u op zoek bent naar een set koperen bodemplaten, neem dan contact met ons op”. Nou zoek ik eigenlijk niet naar koperplaatjes maar meer naar messingplaatjes, omdat de kleur daarvan meer overeenkomt met het destijds gebruikte Muntz metal. Ik ga het mijn Japanse vriend eens vragen, misschien heb ik dan toch een persoonlijke inbreng. Ik meld me terug.

En dan moet ik maar eens beginnen de hand aan de ploeg te slaan!

 

Ik zou eens gaan kijken bij andere bouwbeschrijvingen/logs van de Cutty stark hoe zij het beplanken aanpakken. Je bent op dat vlak niet verplicht aan een aanwijzing. Er is veel mogelijk. Er staat ook een document hier ter beschikking van @Ptèr https://www.modelbouwforum.nl/threads/het-beplanken-van-een-scheepsromp-handleiding.279922/ dat 8s zeer de moeite waard om eens door te nemen.
Messingplaatjes zijn ook online verkrijgbaar bij modelbouwzaken. Ik heb hier enkele plaatjes van verschillend formaat. Amati bijv.

 

Bedankt voor je tips, Stephan! Ik heb de oorspronkelijke handleiding van Peter Smits over het beplanken van modelrompen destijds wel gelezen. De laatste versie laat geen detail onbesproken! Ik heb mijn huidige project nog eens door het hoofd laten gaan en ik denk dat de Japanse aanpak nog zo gek niet is. Bij mijn model is alleen de beplanking boven de waterlijn zichtbaar; het deel daaronder is verborgen door een laklaag of door messing beplating, afhankelijk van welke afwerking ik kies. De zichtbare beplanking is nergens zichtbaar verjongd, alleen richting achterschip volgen de planken met een draai de vorm van de overhang, verder is het rechttoe-rechtaan.



Ik neig er sterk toe om het onderwaterschip inderdaad te bekleden met messingplaat, het hoort bij het schip en het gebruiken van kleurlak vind ik eigenlijk behelpen. Mijn zoektocht op Internet heeft alleen koper opgeleverd, geen messing. Latoenmessing is wel per rol te verkrijgen maar dan moet je zelf plaatjes gaan snijden. Heb je misschien een link voor mij? Ik heb wel ergens het adres van een Amerikaan die koperplaatjes, en misschien ook messing, naar een eigen ontwerp lasert. Maar dat zal wel wat kosten en bovendien moet ik ook zijn adres weer zien te vinden.

Voor de dekken heb ik inmiddels 0,5x3mm linden latjes besteld (van de bekende Duitse firma Krick, een Nederlandse leverancier kon ik niet een-twee-drie vinden). Ze kleuren in elk geval beter dan wat ik had.

 

Ik zal voor je zoeken, ik had op Aliexpress messingplaatjes op de rol gevonden, ik stuur je wel een aantal liks straks.

 

Rustig aan, Stephan, het is niet acuut!

 

Komt goed, ik zit net een update van die van mij te plaatsen. Ik denk dat het ook nog een hele tijd duurt voordat je zover bent.

 

Het zijn inderdaad allemaal koperplaatjes wat je krijgt. Amati heeft verschillende formaten maar ook caldercraft. Hier een linkje naar een topic op MSW https://modelshipworld.com/topic/14942-the-best-copper-plates/
Ook op Aliexpress.
https://nl.aliexpress.com/item/1005...xFE62exc&utparam-url=scene:search|query_from:

Maar misschien is dit ook een oplossing, ik had deze op SOS gezien. Hij gebruikte wel een tooltje van een ander fabrikaat. Ik zal eens zoeken.

markeertooltje (Rivet maker of klinknagel maker voor modelbouw):
https://nl.aliexpress.com/item/1005...=scene:pcDetailTopMoreOtherSeller|query_from:

Messing strip:
https://nl.aliexpress.com/item/1005...hNa06FJM&utparam-url=scene:search|query_from:

Wil Oorschot @Scheepshoorn kan je ook vragen, hij heeft net de koperplaatjes vernieuwd. Koper helaas, maar ik heb het gezien en dat zag er goed uit. Ook had hij een hele goede manier van bevestigen.

Edit de AK tool: https://ak-interactive.com/product/ak-rv-rivets-maker-set/
Of deze: http://www.metalsmith.co.uk/rivet-embossing-tool.htm

Al met al een beetje behelpen als je Messing wil hebben. Of iemand anders hier moet een linkje weten naar messing plaatjes. Tot nu toe zag ik alleen koper.
Koper tape is net als messing tape te verkrijgen als je het zelf wil maken.
De link op SOS is deze
https://shipsofscale.com/sosforums/threads/hms-victory-1-96-based-on-shipyard.2411/post-39793
waar hij zelf van kopertape de plaatjes maakt. Met behulp van deze: https://nl.aliexpress.com/item/1931...22f441e492da02c3c9101bd0163&afSmartRedirect=y

 

Tjongejonge Stephan, je hebt er wel werk van gemaakt! Ik neem alles door maar ik moet oppassen dat ik het paard niet achter de wagen span. Zoals je zelf al zegt, aan beplaten ben ik nog lang niet toe. First things first!

 

Kan je er lang over nadenken welk paard je neemt.

 

Ik kwam dit log nog tegen, hij heeft nog aan de restauratie van het schip gewerkt in 2010. Misschien leuk om te volgen.
https://shipsofscale.com/sosforums/threads/cutty-sark-semi-kit-1-40-prototype.13255/

 

Ik ken Richard Dunn van enkele contacten. Hij is al jaren op zoek naar de definitieve, oorspronkelijke rompvorm van de Cutty Sark. Die is na 150 jaar natuurlijk alleen nog maar bij benadering vast te stellen, zeker bij een schip dat tientallen jaren in een droogdok met de kiel op een cementen plint heeft staan verzakken. Niet mijn mening maar de mening van de bekende scheepshistoricus David R. MacGregor. Overigens was Richard Dunn wel positief over de NVM bouwtekeningen van de Cutty Sark.

 

Bij mijn vorige project heb ik alleen gebruik gemaakt van de bekende, witte Bison-houtlijm. In mijn nieuwe project wordt bij het samenstellen van de spantenromp geadviseerd om gebruik te maken van (vertaald) “snellijm voor houtbewerking”. Ik neem aan dat men daarmee secondelijm (cyaanacrylaat) bedoeld maar dat heb ik tot dusverre alleen gebruikt voor gebroken servies. Ook bij mijn model passen de delen echter perfect in elkaar en ik kan me voorstellen, als je dunvloeiende secondelijm in de naden laat lopen, dat de delen nooit meer los gaan.

Of bedoelt men met “snellijm” misschien iets anders? Ik heb op het Modelbouwforum en daarbuiten allerlei lijmen de revue laten passeren, tot een “Krokodillenlijm” aan toe, maar dat maakt de verwarring alleen maar groter. Bij voorbaat dank voor alle lijmtips!

 

Ik zou lekker houtlijm gebruiken. Je ziet op YouTube vaak vooral bij Aziatische youtubers dat ze seconde lijm gebruiken met activator. Maar voor hout onderling is de gewone witte lijm het allerbeste. Tenminste ik zie op de forums niet snel iemand secondelijm gebruiken voor hout. En als je de wateroplosbare gebruikt D2, kan je het altijd corrigeren door de opgedroogde lijm met water te behandelen.

 

Duidelijk, Stephan, bedankt!

 

Hoi Lou,

Stephan geeft goed advies. Bij hout op hout verbindingen in onze hobby dan is witte houtlijm van Bison of Pattex een heel goede lijm. Ik gebruik het voor alles! Zelfs bij mijn tuigage zet ik een knoopje vast met verdunde houtlijm. Het droogt onzichtbaar op.
Een alternatief is CA ofwel de bekende secondelijm. Ik gebruik deze bijvoorbeeld om een metaal / messing oogboutje in het hout vast te zetten. CA werkt het beste op materialen met een organische oorsprong. Daarom blijven je vingers ook zo goed aan elkaar zitten bij dat spul.
Met hout op hout werkt het dus ook goed. Aangezien CA een stuk duurder is per CL t.o.v. houtlijm, gebruik ik de houtlijm.
Soms vind ik het handig om direct een vaste lijmverbinding te hebben, bijvoorbeeld als ik op dat punt geen klemmetje zetten kan. Ik gebruik dan een druppeltje CA op die plek. Zie dit dan als voorbeeld van een vloeibare spijker. De rest waar ik wel met een klem bij kan gebruik ik weer houtlijm.
Om het nog wat uitgebreider te maken, voor constructiewerk bij grote oppervlaktes of waar veel spanning op komt te staan, neem de spanten als voorbeeld, gebruik ik ook wel eens gele houtlijm. Gele houtlijm is timmermanshoutlijm en heeft een kunsthars als harder verwerkt. Deze lijm is sterker dan witte houtlijm. Een voorbeeld is de lijm van Titebond!

succes,
Peter

 

Uit de tips van Stephan en Peter en wat ik verder gelezen heb op Internet maak ik op dat mijn keuze voor lijmverbindingen tot dusverre ten onrechte beperkt was tot “dat gele potje met die rode dop”. Ik wist niet eens dat er een classificatie D1, D2, enz. was. De handleiding van mijn nieuwe bouwdoos noemt verschillende lijmsoorten en geeft terecht aan “gebruik de juiste lijm voor de juiste toepassing”.

De term “snellijm” is, zoals ik eerst dacht, geen ongelukkige vertaling uit het Japans maar daarmee worden inderdaad lijmen bedoeld op basis van cyaanacrylaat oftewel secondelijm. Na bestudering van de verschillende typen snellijm (gegevens van Henkel over hun project Loctite) begrijp ik ook waarom de Japanse ontwerper speciaal voor het samenstellen van het spantenraam met zijn langs- en dwarsverbindingen, specifiek “snellijm” adviseert. De rompdelen passen heel precies in elkaar en na de droge montage kun je alles gemakkelijk verankeren door een passende dosering “snellijm”. Uit het Loctite-assortiment heb ik het type 401 gekozen. Bij de eigenschappen staat onder andere “Zeer hoge sterkte op nauwsluitende onderdelen”. De lijm is duur, 5 g (snel op?) kost tegen de € 10 en 20 g rond de 30 €. Ik hoop dat het spul een poosje meegaat, er wordt geadviseerd het tussen 2 en 8°C te bewaren. Voor andere hout-op-hout-verbindingen wordt door de ontwerper “houtlijm” zonder nadere specificatie aanbevolen.

Weer wat geleerd.

 

Hoi Lou, het is een mooie doos. Veel plezier ermee ! Terwijl ik onderstaande bericht schreef, kwam jouw gedetailleerde bericht over de lijm binnen. Mogelijk is mijn onderstaande beschrijving van lijmen daarmee achterhaald.

Zoals Stephan schrijft, voel je niet gebonden aan de uitleg over de beplanking, tenzij deze inderdaad zoals je zegt uiteindelijk zo gek nog niet is. In mijn handleiding van de Golden Star van Mantua was de beplanking niet echt elegant (en realistisch) te noemen. Met dank aan coaching van Stephan en de handleiding van Peter Smits is het wat anders geworden (met wellicht een iets te rigoreuze interpretatie van Peter's "planken mogen niet in het 'niets' eindigen", mede op basis van foto's uit het maritieme museum van Greenwich, hetgeen bij de eerste laag in nogal wat "schotelen" resulteerde, maar bij de tweede gelukkig niet).

Zoals Stephan en Pter gebruik ik ook meest houtlijm. Ik heb vier soorten: Bison houtlijm, Ali glue van Mantua, Faller expert lasercut en Aliphatic Resin van Delux materials (die laatste is nog ongeopend; volgens mij was 't een tip van Sjors). Ik merk weinig verschil tussen de eerste drie, al lijkt die van Mantua iets sneller te drogen. De Faller is handig voor kleine stukken en om ergens tussen te komen door de dunne metalen pin die 't heeft. Zoals Pter schrijft over verdunnen, heb ik de Bison ook gebruikt in verdunde vorm om randen van zeilen mee in te smeren om direct te kunnen knippen zonder een zoom/omslag te hoeven leggen en er ook het touw rond het zeil aan te kunnen zetten (een tip uit het boekje van Mastini die een collega eerder had gevolgd). Ik heb de secondelijm alleen gebruikt in enige noodgevallen bij hout-op-hout, waar de vorm van de beplanking net niet goed was na voorvormen (met name enige keren een druppeltje aan de boeg).

 

Leuk om je ervaringen te lezen, Dave, je steekt er altijd wat van op!

 

Ik kreeg zojuist een melding van de dealer van Woody Joe dat men het materiaal voor de bekleding van het onderwaterschip niet meer levert, het is daar niet meer te krijgen. Daaraan is ook niet veel verloren volgens de foto: Koper in plaats van messing en simulatie van nagelkoppen ter grootte van koeienvlaaien. Ik hoef sowieso nu nog niet te beslissen of ik kies voor kleurlak of metaal (hoewel, bij mijn bevallige leeftijd van 84 heb je de meeste toekomst wel achter je).

Een Amerikaans familielid stuurde me meer dan 10 jaar geleden (zo lang ben ik al met de Cutty Sark bezig) een aantal rollen zelfklevend Brass Foil fort he Stained Glass Artisan. De fabrikant is Venture Tape, Mass. en de tape meet 5/16 inch x 36 yards (7,93 mm x 33 m) en is 1 Mil (25,4 micron) dik. De platen op de Cutty Sark waren 14” (35,56 cm) breed, bij een schaal van 1:80 komt dat neer op 4,45 mm. Ik neem aan dat mijn huidige tapes hun meeste kleefkracht wel verloren hebben maar als de fabrikant het product nog maakt, zou dit (met een flinke overlap) maatgetrouwe sheathing mogelijk maken. En met over de platen een laag Zapon-lak, blijven ze wel zitten.

Verdorie, ik zat lijm uit te zoeken…

 

Ik neem aan dat ik op het forum ook domme vragen mag stellen, dus dan heb ik er een voor de bouwdoosbouwers. De houten plaatjes voor bijvoorbeeld de spanten, zijn bij mijn bouwdoos ragfijn gelaserd en hebben op de lijn van de laser op enkele plaatsen en kleine onderbreking om te voorkomen dat de delen voortijdig losraken. Hoe halen jullie ze zonder schade uit de plaat? Losbreken, ook al doe ik dat voorzichtig, was niet zo’n succes. Ik probeer die verbindingen nu los te snijden met een heel dun hobbymes, maar dat duurt een eeuwigheid. Ben ik misschien té voorzichtig?