HKM Nimbus 4, 6,6m

Er zijn natuurlijk altijd wensen in onze hobby. Ik kan ze voor mezelf indelen in 'wensen voor nu' en wensen 'voor als ik later groot ben'. Nu zijn beide lijsten gelukkig niet zo lang meer, ik ben erg blij met mijn huidige vloot en er is weinig dringende behoefte aan iets beters.
Het lijstje 'wensen voor later' (je weet wel, iets waar je van droomt maar (nog) niet voor jezelf weggelegd ziet) bestond eigenlijk alleen nog uit een grote schaalzwever uit het moderne tijdperk.

Pas geleden kwam er een mooie gelegenheid voorbij om zo'n zwever te kopen. Zo mooi dat ik hem niet kon laten schieten. Het feit dat vriend Berrie net daarvoor een 1:3 JS-1 gekocht had speelt misschien ook wel mee (dat je denkt: potverdikkie, wat mooooooi!). Enniewee, 2 dagen later stond er een Nimbus 4 model in schaal 1:4 met 6,6m spanwijdte in mijn garage.

Ik heb al ervaring met grote spanwijdtes (4m Ka-7, 5m Elefant) en schaal 1:4 (Ka-7), maar dit is toch wel andere koek. De romp valt op zich nog wel mee, maar als je de vleugels eraan plakt...... Tjemig, wat een lappen.

Er zijn in NL best wel meer mensen die met grote zwevers vliegen (ik heb er tijdens 2 jaar BIGGS lidmaatschap heel wat gezien), maar op dit forum staan erg weinig ervaringen. Daarom misschien leuk om in dit draadje mijn ervaringen op te schrijven. Wat is er anders, waar loop je tegenaan? Hoe gaat het vliegen?

Binnenkort hier al wat eerste ervaringen.

 

Dit was mijn antwoord op een vraag van Dirk over deze zelfde kist :
Wat die Nimbus betreft, om tipstal hoef je, je echt geen zorgen te maken. Dat ding is rete-stabiel. Op een meeting in Belgie was ik een keer een belletje uit aan het draaien boven een bomenrij toen ik te horen kreeg van een paar Belgen dat die F3J wedstrijd pas de week daarna was ..........................

 

Als je zo'n model binnenkrijgt dan wil je hem natuurlijk even in elkaar zien. Binnen is moeilijk, dus maar even op straat monteren dan.








Het model is door de vorige eigenaar aangeschaft en gebouwd, maar hij heeft nog niet gevlogen. Eerst maar eens een goede inspectie uitvoeren. Daarbij heb ik 2 problemen gevonden.
De servo van het intrekbare wiel liep niet betrouwbaar. Er leek een draadbreuk in te zitten. Ik had nog een Hitec 645MG liggen die ik erin heb gezet. Voor dit soort klusjes heb ik een steun voor de romp gemaakt zodat deze goed rechtop blijft staan op de werkbank.


De stuurstang van het hoogteroer is vrij opgehangen, maar is te lang en kan knikken. Hierdoor zou het kunnen gebeuren dat je bij hoge snelheid (grote belasting op het roer) geen up-uitslag meer kan geven omdat de stuurstang knikt. Niet echt wenselijk. De oplossing bestaat uit 2 ondersteuningen van de stang. Die knikt nu niet meer.


In dit model zitten 12 servo's. De grootste ontvanger die ik heb liggen heeft 9 kanalen. Ik kan dus eea testen, maar nog niet alles goed afstellen. En dan, dat afstellen, waar doe je dat? Buiten in de winterkou?? Het blijkt net te passen als de eettafel aan kant wordt geschoven.


Bij het afstellen bleek dat de roeren enigszins getordeerd zijn. Mogelijk heeft het model een tijd verkeerd op de plank gelegen. Geen ramp, maar wel zonde dat de achterlijst nu niet mooi doorloopt.
Een 6-kleppen vleugel, hoe stel je die af? Speed, cruise en thermiek stand zijn niet zo moeilijk, maar wat doe je met de landing. Met wat tips van Arno ben ik op het volgende uitgekomen. Ik heb 2 landings-vliegtoestanden gemaakt. De binnenste 2 roeren (flap en binnenste rolroer, of binnenste en buitenste flap, net hoe je ze noemt) gaan daarbij in 2 fases naar beneden tot een maximale uitslag van ongeveer 40 graden. De rolroeren blijven gewoon vlak. Hierdoor wordt het toestel langzamer en krijgt het al iets meer weerstand. Met de remkleppen wordt de glijhoek verder naar behoefte verslechterd.

Over dit soort dingen kan ik lekker met Berrie sparren. Ook voor hem is zijn JS-1 de eerste big-scale high-performance schaalzwever, dus we lopen tegen dezelfde dingen aan. Berrie is deze week even langsgeweest om lekker op elkaars kisten te kunnen kwijlen en diverse zaken te bespreken.


Ook een 1:3 met 7 meter spanwijdte past nog in de huiskamer, dus er blijft ruimte voor toekomstige uitbreiding

 

Intelligente Y-kabel nemen!

(Daar zijn we weer!)




jan.

 

Wat een bakbeesten. Ook leuk voor aan de helling

 

Jan, ik heb inmiddels al een 12 kanaals ontvanger in de kist liggen, dus alles is los aan te sturen. Dit verhaal komt er iets achteraan, maar ik probeer aan te geven waar je allemaal tegenaan loopt bij zo'n model als dit.

Om eea te kunnen checken heb ik de vleugel en het stabilo opgemeten en een model in XFLR5 gemaakt. Hiermee kun je modellen aerodynamisch doorrekenen. Hierbij heb ik hulp van vele mensen (Dirk Schipper is lekker ervaren met XFLR5, ook Berrie heeft er al eea mee gedaan, RickNL wordt er nu ook bijgetrokken voor interpretatie crosschecks, Arno vraagt eea na bij diverse hulpbronnen). Het profiel is nagevraagd bij HKM en is een HQ3/12 over de hele vleugel. Stabilo profiel is niet bekend, maar ik heb gerekend met een HQ0/10 (wordt gebruikt op de ASW28 van HKM).
Model in XFLR5 ziet er dan als volgt uit.


Het programma mag dan even stampen om heel veel polaires uit te rekenen bij diverse Reynoldsgetallen.


Vervolgens kun je gaan spelen met zwaartepunt, instelhoekverschil etc. En dan kijken of je iets zinnigs kunt zeggen over al de lijnen die uit het programma rollen.


Het gemeten instelhoekverschil op het vliegtuig ligt net onder de 0 graden. In de eerste instantie leek dat erg klein, maar door de flinke welving van 3% van het vleugelprofiel is die waarde toch wel aannemelijk.
Het opgegeven zwaartepunt op de HKM website is 97-98 mm. Het gevonden neutraalpunt in XFLR5 is ongeveer 155 mm, MAC (gemiddelde aerodynamische koorde) is 182 mm. Dat geeft een SM (static margin) van ruim 30% ! Dat is enorm hoog. Nu ligt de vraag open: is 30% echt extreem of is dat toch een gebruikelijke waarde bij dit soort grote zwevers? Berrie heeft gevonden dat andere grote schaalzwevers soms ook met hoge SM (boven 20%) lijken te vliegen. Misschien is onze referentie (SM van vliegende bezemstelen) niet representatief voor een grote schaalbak.

Het model lijkt goed vliegbaar met het huidige instelhoekverschil van 0 en een zwaartepunt van 110 mm. Dat geeft een uitgetrimde vliegsnelheid van zo'n 14 m/s, bij een minimale vliegsnelheid van 10 m/s. het lijkt erop dat het zwaartepunt nog veel verder naar achteren kan tot zeker 125 mm, maar persoonlijk durf ik zo'n grote stap niet te zetten voor de eerste vlucht. Eerst maar vliegen met 110 mm en een misschien te stabiel model, dan langzaam naar achteren schuiven.

Op internet zijn weinig ervaringen te lezen met dit model. De ervaringen die ik wel vind vertellen allemaal dat het een prettig vliegend model is dat het uitstekend doet in de thermiek. Arno heeft zelf dit model gevlogen, en ook hij onderstreept dit (zie post 2). Met een welving van 3% is het logisch dat het model in de thermiek beter is dan bij hoge snelheden. Nergens lees ik dat het zwaartepunt extreem naar achteren verplaatst moet worden, dus ook daarom durf ik wel te vliegen met een zwaartepunt van 110 mm (SM van ca 25%).

Jane (mijn Ka-7 pilote) heeft even mogen proefliggen in de Nimbus, past prima! Het koppie zou wat voorover moeten kantelen, maar dat gaat niet door de servoaansturing (Jane is een wat eigenwijze vrouw die graag nee schudt ).




Er is een andere pop onderweg, als die is gearriveerd kijk ik wel welke piloot in welk vliegtuig komt, net wat het beste past en wat er het beste uitziet.

Ik ben de cockpit al wat aan het versieren met instrumenten, andere accessoires zijn onderweg. Wordt vervolgd.

 

Ik weet dus niet met welke spullen je vliegt maar bij dergelijke grotere kisten heb ik altijd met twee ontvangers gewerkt. Ik vlieg dus met ACT en dat biedt de mogelijkheid de twee ontvangers aan boord nog een keer te koppelen. Je hebt dus in feitte 4 ontvangers aan boord waarvan het sterkste signaal gebruikt wordt (eenvoudige uitleg)
Een ander voordeel is dat je de servo's opsplitst per ontvanger. Mijn stabs werden meestal aangestuurd met 2 servo's. Dan ging dus 1 servo op ontvanger A en de ander op ontvanger B. Een zelfde truuc kun je uithalen met je ailerons.
Ik heb het nooit nodig gehad en het is maar de vraag of je iets dergelijks ooit nodig zult hebben.
In elk geval is het een extra veiligheidje wat op zijn beurt weer positief werkt op je gemoedsrust

 

Ik vlieg met Spektrum, die hebben die mogelijkheid niet. Wel heeft mijn ontvanger 4 satellieten (in totaal dus 5 ontvangers), dus over signaalverlies zit ik niet zo in. Servo's opdelen over 2 ontvangers gaat helaas niet. Stroomvoorziening komt wel uit 2 accu's via een akkuweiche.

 

Op vragen van Dirk heb ik ook zitten stoeien met de Nimbus in XFLR5.
Inderdaad door de grote welving is 0° IHV (EWD) niet weinig.

Het punt is dat je het IHV eigenlijk moet bepalen met de nul-lift lijnen van de profielen.
Bij de HQ3.0-12 ligt die -4.7° negatief. Bij 0° IHV (betrokken op skeletlijn) heb je dus 4.7° effectieve IHV, en dat is veel. Je moet zien dat voor stabiliteit de liftcoëfficient van de vleugel groter moet zijn dan die van het stabilo. Een verschil van 0.2 tot 0.4 is mooi.
Je kunt het je zo voorstellen:
(Waarbij ik er hier van uit ga dat zeer globaal 1° invalshoekverhoging 0.1 Cl verhoging geeft. Bij benadering en weglaten van een aantal factoren die voor vliegen wel, maar voor het begrip hier niet van belang zijn klopt dit.)
Als je vliegt met een Cl op de vleugel van 0.6 en het stabilo op 0.3 zal wanneer je 3° meer invalshoek krijgt door een verstoring krijgen beide er 0.3 Cl bij. De vleugel komt dan op 0.9 en het stabilo op 0.6. M.a.w. de vleugel geeft 50% meer lift maar het stabilo 100% meer. Het toestel zal corrigeren.

In principe is een gewenste SM de drijvende factor en het effectieve IHV een daaruit voortvloeiend gevolg. Maar bij dikkere rompen is er een complicatie.

Ik heb de Nimbus file van Dirk gekregen en hem ook onder de XFLR5 loep genomen. In eerste instantie kom ik voor het IHV op een waarde die bij -1° zou kunnen liggen met een SM van 7% voor 13.5 m/s en 10% voor 15.5 m/s.

Nu moet ik wel opmerken dat de bepaling van het neutrale punt voor bezemstelen goed werkt in XFLR5, maar bij dikkere rompen zal het Neutrale punt verder naar voren liggen omdat de romp destabiliseert. Voor een gewenste SM moet dan ook je ZWP naar voren. Vergelijking met een paar bekende projecten zou dit voor een Nimbus-achtig model ongeveer 6% kunnen schelen.
Dit kan verklaren dat in de praktijk met een schijnbaar hogere SM gevlogen wordt dan je gewend bent op basis van bezemstelen in XFLR5.
Jammer maar voor rompen is XFLR5 niet echt goed.
Ik moet dit nog eens goed lezen om misschien een betere inschatting te maken:
http://adg.stanford.edu/aa241/stability/staticstability.html

Conclusie: Het IHV mag gerust 0° zijn of zelfs negatief. Zoek het zwp op tijdens vliegen Kan vast heel goed wat naar achteren maar minder dan je misschien in eerste instantie zou verwachten.

Rick

 

Rick, bedankt voor deze toelichting. Het maakt eea duidelijk.
Het gemeten instelhoekverschil lag net onder de 0 graden. Ik heb nergens gelezen dat mensen het aan hebben moeten passen, dus ik laat het zo.
Invoed romp op NP: duidelijk. Een hele plausibele verklaring waarom schaalzwevers schijnbaar met een erg hoge SM vliegen.
Het sterkt mij in mijn plan om met 110 mm te gaan vliegen en dan vliegend verder af te stellen.

 

Ik ben benieuwd waar je uit gaat komen.
Vooral of je uiteindelijk toch op een SM uitkomt die vergelijkbaar is met 'de bezemstelen'.
Ik geloof nl. nog steeds dat die afstelling ook voor dit soort kisten geldig is (uiteraard rekening houdend met welvingspercentage en rompeffecten). Het krachtenspel verandert m.i. niet als het formaat groter wordt.

Enne ... Rick: bedankt voor al die onderbouwing en het wijzen op neveneffecten (romp-invloed, IHV betrokken op nul-lift-hoek ipv skeletlijn, ...).

 

Ik heb dus met deze kist in het echie gevlogen en niet op de computer
Aan het toestel wat ik had waren geen aanpassingen gedaan wat betreft de EWD en het dingetje vloog eigenlijk perfect. Zoals ik je al verteld heb, kan ik nergens meer aantekeningen vinden over de positie van het zwp, dat is nu dus best wel jammer.
Ik heb de Nimbus overigens maar kort gehad. De reden daarvoor was niet het slechte vliegen maar mijn slechte ogen..........
Dat vleugeltje is zo verdomde smal dat hij voor mij heel snel (te snel) onzichtbaar werd

 

Zal ik hier dan ook maar mijn belevenissen delen met de JS1? Of is dit draadje alleen bedoeld voor de Nimbus gezien de titel?

 

Wat ik opvallend vind, dat tijdens het slepen van modellen de sleeplijn heel goed zichtbaar blijft, ook op behoorlijke hoogte, en de lijn is toch maar een milimeter of 5 dik.....
Iemand een idee hoe dat kan?
( mooie kisten overgens)

 

Bij een sleep tot 299,5 meter hoog, met één bocht zal het span nooit verder weg zijn van je standplaats als een 350-400 meter schat ik zo, Dat valt nog wel te doen. Maar met dit soort toestellen vlieg je toch wat "Großräumiger" en daar had ik met de Nimbus toch wat meer problemen

 

interessant draadje , ga ik dus volgen !!!

 

Vaak zie je de sleeplijn vooral zo goed omdat er 2 grote dingen aan hangen. Dat helpt je ogen(hersenen) enorm om de lijn te vinden in de lucht. Als de lijn op dat zelfde punt in de lucht zou hangen zouden je ogen hem nooit vinden

Max (en nou weer gauw on topic naar deze mooie zwevers)

 

Berrie, ik heb er geen problemen mee als jij meedoet in dit draadje en beschrijft waar je allemaal tegenaan loopt. Mogelijk wordt het soms wel wat verwarrend als we het over 2 modellen hebben. Kijk maar wat je doet: nieuw draadje of hier inspringen.

Ik heb een goedkoop setje instrumenten gekocht om in de Nimbus te plakken. De meeste zijn gewoon plat, maar er zitten ook wat knoppen bij om op de instrumenten te plakken. Geeft net wat meer diepte.


Het instrumentenpaneel is gemaakt van zwart glimmend plastic. Dat ziet er dus ook wat 'plastic' uit. Bovenop heb ik een stuk zwart vilt-achtig materiaal geplakt. Dat geeft al een stuk betere uitstraling.

Ik wilde mijn Möbius even in de canopy plakken om een foto van binnenuit te kunnen maken. En toen gebeurde dit.......




Ik had het expres niet beter uit kunnen mikken.

Uiteindelijk de camera maar op de bos hout gelegd en de foto gemaakt zoals ik hem bedoeld had. Ziet er niet gek uit.


Vanmiddag is de nieuwe pop binnengekomen. Het was nog een aardige zoektocht om een pop te vinden die er goed genoeg uitzag, maar geen €175 of meer kost. Uiteindelijk deze pop van Hangar9 gevonden voor een goede €20. Ik ben aangenaam verrast door deze pop, ziet er helemaal niet gek uit.
Eerder had ik een setje riemen besteld. Schaal 1:3 (model is 1:4), maar moet er redelijk uitzien. De set bestaat uit een stuk lint en wat stukjes plastic waar je zelf nog wat aan moet knutselen.


Het is denk ik redelijk goed gelukt.

 

Jane en die nieuwe lijken alleen maar hoger te willen (aan hun kijkrichting te zien).

 

Die nieuwe heeft de foto van de mobius gezien en is er gewoon even niet bij met zijn hoofd