Bouwverslag Spansk Galeon Billing Boats 463

We gaan even in discussie Piet - zakken doet de ra ook wel zonder het rak. Daar is namelijk de zwaartekracht voor uitgevonden. Je kon het rak losser zetten zodat deze makkelijk over de woelings rond de mast kon lopen, maar ook om de ra ver te kunnen verdraaien (de voorste touwen van het want zaten dan in de weg namelijk). De neerhaler en de ophaler van het rak waren bedoeld om het rak strak te kunnen zetten op iedere hoogte waarop de ra zou hangen. Dus ook als deze halverwege de mast hing. En om te voorkomen dat deze als een strop zou blijven hangen aan de mast, wat het op en neer van de ra weer belemmerd.
Het rak was een belangrijk ding, want wanneer de ra te veel zou bewegen (slingeren van het schip) bij het zakken of hijsen zouden de touwen die over het ezelshoofd liepen (naam schiet me even niet te binnen - kardeeltalies?) er vanaf kunnen schieten. En dan had je een groter probleem. Hoofddoel van het rak is om de ra bij de mast te houden.
(Ik heb dit indertijd gelezen bij de Wasa, waar nog een compleet rak uit het schip naar boven kwam).

 

Wacht even ik pak een biertje erbij.

 

Aha, daar doet ie het van.......

En dat biertje wat je erbij neemt word zoiets dan zeker:

Maar dan zal het wel een Limburgs “Brand” biertje worden zeker

 

Als goed opgelet had in mijn vorige verslag had je gezien dat het Alfa was.

 

Tja, maar met dat spul op zolder kun je toch onderhand wel “echt bier” betalen, dacht ik zo

 

Met dat spul van de zolder maakt het niks meer uit, dan smaakt alles.

 

Het bovenste blok zit niet aan de mars, maar aan het rak zelf. De raktakel loopt niet naar een nagelbank, maar naar de voet van de mast aan een ring in het dek. Ik heb een tekening opgezocht die het één en ander wat duidelijker maakt (hoop ik).

Rechts bij het rak van de kruismast zie je het bovenste blok aan het rak duidelijk zitten. Het middelste plaatje toont het rak op oudere schepen toen er nog geen sledes en klootjes waren, bestond het rak uit geweven touwwerk bekleed met leer. en links een tekening van een rak met sledes en klootjes van één van de onderra's.

 

Hier vertel je natuurlijk heel wat anders dan in je 1e post over het rak, bijv, dat het hoofddoel van het rak is om de ra bij de mast te houden, hetgeen ik inderdaad vergeten ben om te melden. En je verhaal over de zwaartekracht (welke een natuurlijke kracht is en géén uitvinding) klopt uiteraard ook wel enigszins, maar was bij lange na niet genoeg om de ra te laten vieren, vandaar de op- en neerhaler. En een andere mening of niet, de sledes en klootjes zijn wel degelijk bedacht om de ra soepel langs de mast te laten glijden, hetgeen ik niet zelf heb bedacht, maar wat je in elk boek over dit onderwerp kan lezen. De sledes en de klootjes hebben de zelfde functie als een moderne kogellager en zijn alleen voor dit doel aangebracht. En als laatste, hetgeen je niet benoemd in je commentaar zijn de raktakels die vrij zwaar zijn uitgevoerd en dienen om de ra in de verticale positie te houden m.a.w. ophanging. Als je zo'n ra in het echt ziet dan begrijp je dat deze extra takels zeker nodig zijn, want met name de grote onderra's die zijn dus gigantisch en wegen met zeil en tuig geen kilo's, maar tonnen....

 

Onze neuzen wijzen in elk geval dezelfde kant op, Piet . Het rak was een onmisbaar onderdeel, voor alles wat jij (en ik) noemen.

En wat betreft gewicht: alleen het kardeelblok was al zo zwaar dat er nog een klein blok bovenop zat om het kardeelblok omhoog te krijgen. Ook een detail wat niet uitvoerbaar is op kleine schaal.

Stephan heeft ondertussen zijn bier op en ligt nog te slapen op zolder. We gaan verder.

 

Nee nee. Was om half 7 op, voor de therapie en net klaar met de gangen van het appartement schoonmaken. Nu even spammen.
@pietsan figuur 44 laat dus zien hoe ik het rak moet bevestigen aan de ophaalder en neerhaalder. Maar zitten de blokken in dat geval. Komen ze alle bij op het dek uit met een oog? De neerhaalder is duidelijk. Maar de ophaalder gaat naar boven. Naar onderzijde Bram en dan terug naar dek? Lijkt mij het logische. Of zitten ze samen in een lus? Corrie dat ik zoveel vraag.
@*Hans* kan niet gedetailleerd genoeg zijn. Met schaal 1 op 66 moet het allemaal haalbaar zijn. Gaat het niet, jammer dan. Maar ik wel voorbereid zijn met haken en ogen.

 

Het blok van de ophaler zat meestal aan een oog aan het bovenliggende ezelshoofd, of met een ring aan de zaling van de mars. (op- en neerhaler zijn ook met het onderste blok aan dek bevestigd aan de voet van mast (fig. 45 op de tekening). Het ligt ook weer een beetje aan de tijd, omdat in de loop der tijd (eeuwen) heel wat dingen veranderden. Maar ook al zijn dit soort details misschien wel aardig om te weten, op modellen word meestal alleen het rak zelf geplaatst, omdat er vaak (meestal) simpelweg geen plaats is voor takels en op- en neerhalers. Zo is er verschillend tuig wat je zelden of nooit ziet op een model; stengewind-repen, riftalies, ranok-talies, op- en neerhalers + de raktakel, boelijns (alhoewel deze laatste wel wat vaker worden gezet), nokgordings kom je ook bijna nooit tegen. Slechts een kleine greep, welke me zo te binnen schieten, omdat je natuurlijk gebonden bent aan de grote van je model en als je op een gegeven moment door de bomen het bos niet meer ziet, dan gaat het mooie er ook vanaf. Er zijn natuurlijk genoeg boeken over dit onderwerp, die je kan aanschaffen. Hier vind je aardig wat boeken, waarvan velen 2e hands voor een redelijke prijs; www.nautiek.nl of www.boekwinkeltje.nl en zo zullen er vast nog meer te vinden zijn...

 

pffff. begint eentonig te worden. Maar het zijn nog maar in totaal een stuk of 18 latjes en dan kan ik verder met het galjoen plaatsen. Oja en ook een beetje schuren en plamuren. Welke plamuur gebruiken jullie eigenlijk?

 

Ehhh - geen?

 

Ik gebruik geen plamuur maar als toch scheurtje zit of echt diep grote gatje van paar mm dan kan je op vullen met mengsel van verdund houtlijm 50/50 met schuur stof van hout soort die je gebruikt soms zie er niet meer van met lakken als mengsels goed maakt heel licht als je het weet

ik zeggen schuren en lekker zo laten vroeger waren de schepen ook niet super strak

Je doet het goed en je levert mooi werk Stephan

 

Mijn motto is ook; werk netjes en secuur en gebruik geen plamuur! Maar ik heb begrepen dat er nog een 2e laag overheen komt en dan is het niet zo'n punt.

Met name als je je hout wilt lakken met bijv. transparante lak, dan blijf je de plamuur altijd zien, hetgeen dus minder mooi word. Dus als het echt nodig is om wat op te vullen is zoals hier boven beschreven is schuurstof de beste optie om kleurverschil te voorkomen. i.p.v. verdunde houtlijm kun je ook je schuurstof mengen met verdunde lak (op waterbasis) voor een nog beter resultaat. Wanneer je dan je hout met de zelfde lak behandeld zie je er echt niets meer van

 

Het probleem is om het hout dat splintert bij het minste of geringste weer een beetje op te vullen. Er komt een laag noten overheen en die is maar 0,4 mm dik. Dus spleten en uitgebroken stukjes opvullen. Ik zal het met stukjes hout doen en met houtlijm met zaagsel. Komt goed.

 

Ondanks het oude ,splinterende hout ziet er goed uit op foto Stephan

 

Misschien ben ik wel een beetje te precies.

 

Daar heb ik soms ook wel eens last van

 

Ik heb je foto nog eens goed bekeken en vergroot, maar ik kan eigenlijk niets ontdekken wat niet goed is...? Kleine kiertjes zijn helemaal geen probleem als je twee keer beplankt, zolang er geen bulten en/of kuilen in zitten hoef je in principe niets op te vullen daar de 2e laag alles bedekt. Je moet eigenlijk deze 1e laag als een basis zien voor je 2e beplanking en hoe die 1e laag eruit ziet is van minder belang, zolang het geheel maar effen en glad is. Bij mijn model van de Caroline heb je kunnen zien dat er zelfs helemaal geen structuur zat in de 1e beplanking omdat dit geen rol speelt. Dus kiertjes kun je laten zitten en kleine oneffenheden schuur je gewoon weg... Is maar een advies hoor, je bent en blijft zelf de kapitein van je eigen model