Hallo Smurf,
allereerst: leuk dat je zelf wilt beginnen met draaien en frezen! Hoewel de bediening van draai- en freesbanken niet geheel zonder gevaar is, geloof ik dat ook een "ongeschoolde" verspaner hier goed mee kan gaan werken. Draaien en frezen is niet iets wat je in een maandje even kan leren. Het is echter ook geen onmogelijke opgave. Als je straks echt aan de slag wilt, kan ik je aanraden om je in ieder geval goed in te lezen. Daar kan internet je mee helpen, beter is echter om ook wat literatuur in te slaan. Op Duitstalig en Engelstalig gebied zijn daarvoor goede boeken te vinden. (Kijk een bij de VTH in Duitsland, bijvoorbeeld)
Verder: voordat je begint, zeker bij de allereerste werkstukken: nadenken en begrijpen (!) wat je gaat doen. Als ik dit onderdeel zo wil bewerken, hoe kan ik dat gaan doen, wat gebeurt er als ik dat doe, waar moet ik rekening mee houden. Schrijf bij de eerste onderdelen gewoon eens op in welke volgorde en met welke technieken je gaat werken.
Dit waren een paar tips voor de algemene handhaving en gebruik van de machines. Een opleiding vind ik persoonlijk NIET nodig om überhaupt met een draai- of freesbank om te kunnen gaan. (Ik heb als 6VWO-leerling nog nooit een practicumlokaal met dergelijke machines mogen betreden, toch heb ik me gedurende 2.5 jaar genoeg vaardigheden kunnen aanleren om zelf een eigen draaibank te kunnen bouwen) Wat vooral belangrijk is, is inzet, geduld en toch ook wel een klein beetje inzicht in de materie.
Nu een paar dingen die je een idee kunnen geven van de toebehoren die je nodig hebt:
Draaibank:
- Zoals Micropuller al noemde: een setje beitels en boren (diameters hangen af van de onderdelen die je wilt draaien) zijn altijd nodig.
- Een meelopend center: alleen al voor de veiligheid zou dit onderdeel aangeschaft moeten worden. (Eens zal er immers een wat langer onderdeel moeten worden gedraaid, wat zonder tegencenter zonder meer wegbuigt of erger: afknapt) Tenzij je voorhebt om werkelijk alleen korte en dikkere onderdelen te draaien, is een meelopend center een "plicht"...
- Een schuifmaat is tijdens het draaien, ook bij frezen, het meestgebruikte meetgereedschap. Een meetklok zul je ook nodig hebben.
De andere onderdelen zie ik voor de modelbouw als "heb ik later pas nodig". Hier moet je toch jezelf even de tijd gunnen om te overleggen wat je nu precies wilt maken. Een kijkje in de literatuur kan geen kwaad: als je weet waar de onderdelen voor dienen, kun je eenvoudiger beslissen of je denkt deze nodig te hebben. En natuurlijk groeien je wensen naarmate je kundiger met je machine om kunt gaan. Toebehoren die je eventueel later zou kunnen gebruiken:
- Vaste bril: ondersteunen van langere assen bij het bewerken van de kopse kant (boren, vlakdraaien)
- Meelopende bril: ondersteuning bij het langsdraaien van langere assen
- Vierklauw: als je in de modelbouw vierkantstaf gebruikt/ wil bewerken, is een vierklauw natuurlijk altijd nodig.
- Vaste centers voor in je hoofdspil en pinole: pas als je echt nauwkeurige onderdelen met hoge rondloopnauwkeurigheid wilt gaan maken. Dit gaat in mijn opzicht meer richting machinebouw dan gewoon "modelbouwen" (het maken van scheepsdetails)
Mijn advies, maar daar kan een ander een andere mening hebben: leer jezelf met bovengenoemde basisbenodigdheden eerst draaien, eventueel met hulp van een ander. Daarna merk je zelf heel gauw wanneer en of je de extra toebehoren nodig hebt. (En als je jezelf goed ingewerkt hebt, is zelfbouw van bepaalde toebehoren ook niet uitgesloten)
En iets wat je zeker ook niet mag vergeten: bij een draaibank hoort een slijpsteen! Niet alle bewerkingen kunnen met wisselplaten gedaan worden, en HSS-beitels hebben geen eeuwige standtijd...
Freesbank:
- In zoverre deze niet meegeleverd zijn: boorkop en spantangen (direct in de freesspindel of in een spantanghouder met morseconus)
- Frezen horen in een spantang, eigenlijk nooit(!) in een boorkop. Spantangen die je het meest zult gebruiken: 6,8,10,12,16,20mm (al naar gelang de grootte/ vermogen van je freesbank), dit zijn de schachtmaten van de meestgebruikte frezen.
- Boren, in zoverre de diameter niet precies in de spantang past, of die beschadigd zijn, altijd in een boorkop spannen.
Deze twee gereedschapsopnames zul je dus zonder meer nodig hebben.
- Frezen en boren zelf, natuurlijk...
- Voor het spannen van de meeste werkstukken: een freesklem. Je kunt een draai- en kantelbaar exemplaar aanschaffen als de bouwhoogte niet te groot is voor je freesbank. De meeste bewerkingen verlangen dit echter niet.
- Een set kikkers, T-sleufbouten, draadeinden met verschillende lengtes en spanplaten (trapblokjes). Hiermee kunnen onderdelen rechtstreeks op de freestafel gespannen worden, ook kunnen klemmen en andere spanmiddelen zo vastgezet worden.
Hiermee kun je al een heel aardig eind komen om in ieder geval de basis van het frezen te leren. Als je ook een draaibank gebruikt, is een verdeeltafel/ ronddraaitafel een onderdeel dat je zeker nodig hebt. Immers: als je eenmaal een onderdeel nauwkeurig gedraaid hebt, is het wel zo fijn dat je dit met dezelfde precisie op de frees verder kunt bewerken. Rondmateriaal in een klem spannen zal niet zonder meer altijd gaan.
Een setje parallelblokken voor in de machineklem hoort eigenlijk ook bij de gronduitrusting van een freesbank. Nu hoeven dit niet gelijk geslepen en geharde paren te zijn, zeer rechte stalen stangen of HSS-toolbits doen het ook.
Verder kan ik nu niet echt iets bedenken wat je verder nodig zou kunnen hebben. Met de genoemde toebehoren heb ik me tot nu toe altijd kunnen redden. Een kleine "upgrade" zou in de vorm van meetgereedschap, bijvoorbeeld een micrometer, plaats kunnen vinden. Maar de behoefte daaraan herken je ook snel genoeg.
Nu een klein vraagje aan jou: heb je al modellen gebouwd of al een model op het oog?
Kijk eens naar de details die te vinden zijn, en bepaal dan de grootte die deze hebben. Zo krijg je een beetje een idee voor de benodigde machines. Nu moet je wel zorgen, dat je eventueel nog wat bewegingsvrijheid blijft houden. Als je wat beter gaat draaien en frezen, wil je zoals gezegd misschien ook eens een klein hulpstukje voor je machine maken. En die zijn al snel iets groter dan het gemiddelde detail in 1:50
Hopelijk heb je hier wat aan. Misschien zijn er anderen die aanvulling of correcties hebben?
Groeten,
Björn