Het klopt dat het sterk wordt afgeraden om loodvrij soldeer te mengen met loodhoudend soldeer. De reden is dat er dan ongewenste mengsels kunnen ontstaan waarvan de eigenschappen niet bekent zijn.
Het probleem is dat de verhouding tussen het lood en de tin totaal veranderd.
Normaal loodhoudend soldeer is 63% tin en 37% lood. Daar kan wat antimoon, bismuth, koper, zilver of een mix van deze metalen, aan toegevoegd worden voor speciale eigenschappen. Voor ons hobbyisten is dat totaal niet belangrijk want dat komt zelden of nooit voor. Wat wij meestal zien is 60/40 soldeer. Als je dat op je rolletje ziet staan is het ok.
Je kan ook soldeer kopen met een andere verhouding, bijvoorbeeld smeer tin met een verhouding van 57% lood en 33% tin. Daarmee kan je geen electronica solderen want het "vloeit" niet of nauwelijks. Dat werd vroeger veel gebruikt om deuken in autoplaatwerk me op te vullen. Ook nu zullen er nog wel toepassingen voor zijn.
Hieronder een leuk voorbeeld daarvan.
Daar gebruiken we nu polyester of epoxy "plamuur" voor.
Je ziet dat de verhouding tussen de metalen bepaald hoe goed het soldeer smelt en zal vloeien.
Loodvrij soldeer bestaat voor het grootste deel uit tin. Er zijn veel verschillende mengsels die allemaal hun eigen voor en nadelen hebben.
Als je een goede kwaliteit loodvrij soldeer hebt zal daar altijd een klein percentage zilver in zitten. Dat kan variëren van 0,3% tot wel 4%. Dat laatste wordt meestal zilver soldeer genoemd en is nogal kostbaar.
Een andere toevoeging is koper. De hoeveelheid is laag, meestal minder dan 1% maar het is wel belangrijk. De goedkoopste loodvrije soldeer die ik tot nu toe heb gezien bestaat uit 99,3% tin en 0,7% koper. Ik heb dat zelf nooit gebruikt maar door het ontbreken van zilver zal dit minder goed vloeien. Dat kan wel eens de reden zijn dat veel mensen er niet goed mee overweg kunnen.
Een tweede punt is dat dit mengsel geen echt eutectisch mengsel is. Het wordt eerst zacht, dan smelt het en dan pas vloeit het. Bij het stollen gaat het omgekeerd, het stopt met vloeien, gaat stollen en wordt dan pas hard. Je moet zo'n verbinding dus langer stil houden tijdens het stollen.
Wanneer je een loodhoudende soldeer verbinding hebt en je voegt daar loodvrij soldeer aan toe dan zal die 63/37 verhouding flink veranderen. Je gaat er namelijk veel tin aan toevoegen. Dat kan tot wel 99,3% zijn. De eigenschappen van beide soldeer soorten veranderen dus flink. Het zal slechter vloeien en slechter hechten aan de print en de onderdelen. Er kunnen ook van die "leuke" balletjes tin ontstaan die overal tussen kunnen gaan zitten. Niet fijn, weet ik uit ervaring.
Wil je een loodhoudende soldering vervangen door een loodvrije, of omgekeerd, dan moet je eerst zo veel mogelijk het bestaande soldeertin verwijderen. Gebruik een zuigbout of knijpbal en zuig litze. Je zal het nooit 100% weg krijgen, de oppervlakken zullen altijd vertint blijven maar dat is zo weinig dat het geen problemen zal geven. Pas dan kan je de verbinding opnieuw maken met het andere soldeer.
Succes.
