Werken aan de Hans Waasdorp RC Collectie (DE PH-SAM ELEKTRONICA CLUB)

Jan en HenkB..

Ik kan het Variophon gebeuren afsluiten en wat over is gaat dus naar jullie tw : d
- Rx delen ( 1 x basis en 5 volgers)
- 1 Servo Auto Matic II
- 1 Trim O Matic (beide werkend).

Ik zal eea morgen aan Bruno mee geven en dan bekijken jullie wie wat wil hebben en of je er nog gezamenlijk wzh aan wilt verrichten of dat het op de museum plan gaat.

Ok??

 

Zoals je weet wil ik wel Variophon overblijf spulletjes. Ben morgen thuis dus als Bruno op de terugweg naar Almere langs Harderwijk komt, misschien wil hij het afgeven? Zo niet dan komt het wel een keer. Als Jan iets specifieks wil dan meldt hij zich wel neem ik aan.

 

Raymond heeft net veel gescoord in Duitsland..mogelijk wat te veel..

 

Bruno heeft vanmiddag de Telecont set aan een inspectie onderworpen..Mooi om te zien hoe eea systematisch aangepakt werd.

Wat zijn nu de bevindingen Bruno..de TX doet het een beetje niet, en de Rx doe het een beetje wel??


En vooral..hoe nu verder...wat zijn de kansen en zou het HF gedeelte van de zender opnieuw gebouwd kunnen worden? Zijn die componenten nog verkrijgbaar?

 

Zender HFgedeelte:

 

interessant! ik heb al decennia electronica hobby, begon met uit elkaar halen van gewone radio's enz (van gezinsleden) kapotte TV's enz. om aan onderdelen te komen.
ik ben er nog steeds mee bezig, en, leer nog steeds over bepaalde technieken die ik probeer en leer (zoals AM radio maken met buis of en transistor).
ik heb enige onderdelen verzameld door de jaren (museum achtig, kennis, toepassen van onderdelen), maar sommige zijn niet meer te krijgen worden al jaren niet meer gemaakt.
die zender trap en transformatortjes wordt ook lastig vermoed ik of iemand heeft het net liggen.
maar, ik denk wel dat zoiets gewoon nu te maken is (ik ben daar erg in geinteresseerd). er zijn wel wat speciale eigenschappen met germanium t.o.v Silicium, waardoor er soms enkele weerstandjes bij moeten.
(bijvoorbeeld, de emitters van de eindtorren, hebben geen direct gelijkstroom pad naar de voeding, werken met de ingebouwde lek?)
ik heb daar vaak over nagedacht, en ik denk dat het mogelijk kan zijn, kleine SMD printplaatjes met een SMD transistor en enkele weerstandjes te bouwen, die die Germanium onderdelen kan vervangen.
ik kan dat nu zelf niet fabriceren, maar dacht er wel over na
(ik wou dus zeggen, ben zelf liefhebber en hobbyist, maar heb ook een gebrek aan Germanium transistoren om iets te maken of repareren, en dacht na over moderne vervanging)

toev: dit zou dan in kleine alu buisjes, busjes kunnen en niet opvallen tenzij men goed kijkt. stukjes
draad in stijl.
(zelfs dat, zou heel goed kunnen, dmv wat grijze kit of tape, dan lijkt het op zich op het oog een originele transistor).
soms is het ook mogelijk een moderne transistor zo te gebruiken met weinig tot geen verandering in schema (mss verandering in grootte van weerstand of capaciteit oid slechts)
ik heb ook een aantal kapotte germanium transistoren maar die gooi ik ook niet weg.
het schijnt, dat ze vaak kapot gaan, doordat intern "tin haren" (tin whiskers) ontstaan die een keer ergens aan raken en sluiting maken.
ik heb een transistor (BC107) met aan de buitenkant, tin haren. ik bewaar die ook, als voorbeeld.

transistor radio's met germanium onderdelen, zijn de meest "ingewikkeld" te lezen schema's die ik zo gezien heb. (net zoals dit laatste stukje, dat die emitters "zweven". met silicium kan dit niet zo)
germanium is een vak apart! ik heb zelf wel een klein beetje van e.e.a. bijvoorbeeld er was een schema waarin 2x OC 45 zat, ik heb 2x AF137 (ongeveer vervangend) (verder heb ik ook geen van die typen)

 

Dank je!!


Bruno..hoe nu verder met de Telecont set?

Zijn er nog kansen eea werkend te krijgen? Zo niet dan blijft de set zo als die is..ik vindt het zonde om die om te bouwen naar 2,4 gHz en dan blijft het een museum stuk.

Voor een 2,4 gHz klus die ik dan zelf wil gaan doen met jullie hulp is bv de Hagee zender beter geschikt..daar is verder niets bij..geen Rx en servo's dus dat kan ik wel naar mezelf toe verantwoorden om dat van een moderne binnenkant te voorzien en die set zal dan ook daadwerkelijk ingezet gaan worden voor het vliegen..Is een leuke om mee Hands Free te sturen..heeft nl geen stick maar een draaikop om het richting servo in een bepaalde stand te zetten..

Maar goed..eerst een besluit over de Telecont....laten rusten of verdere pogingen eea aan de praat te krijgen?

 

Er zijn zeker kansen.
Ik vermoed dat de kristaloscillator (rond T14 - schema onderaan) niet werkt, daar zijn een paar onderdelen verdacht.
Zal een aanpak verzinnen om dat uit te vinden en mogelijk op te lossen.
Ik geef ons ~50% kans dat het alsnog lukt.

@lecraM : Wat je ziet bij de PA (Power Amplifier > eindtrap) is een balansschakeling, beide helften van de HF sinus worden apart versterkt.
Daardoor kun je per transistor met minder vermogen toe en dat was in die begintijd een flinke winst. Een enkele, schakelende AF 118 kon het weliswaar aan, maar als die ook maar even te lang in het gebied tussen aan en uit bleef hangen, dan was de tor wijlen. Vraag me niet hoe ik dat weet.
Met zo'n balanstrapje was dat risico een stuk kleiner.
Over de voeding van die eindtrap: Er zijn drie manieren om een transistor te laten werken (stel je het ding voor als een black box met een ingang, een uitgang en een gemeenschappelijke 0/massa).
Je kunt kiezen om de emitter als massa te gebruiken (common emitter), basis is dan in en collector uit. Dit is de configuratie, die je in 95% van de gevallen ziet (de oscilator is zo geschakeld).
Common collector zie je, waar je de uitgangsimpedantie graag heel laag houdt. Een 'emittervolger' is de toepassing van dat principe.
De derde configuratie is de common base.
De basis ligt aan ground en het ingangssignaal komt binnen op de emitter (maximaal -in geval van germanium- ongeveer 0.3 v)
Dat signaal beïnvloed de weerstand tussen basis en collector, waardoor er daar een stroom gaat lopen in het ritme van het inganssignaal.
Alleen... die stroom is vele malen groter dan die van emitter naar basis. De versterkingsfactor voor HF is in deze configuratie het hoogst, vandaar....
Er gaat dus veel meer energie via dat HF transformatortje naar het antenne circuit. En dat is nou net de bedoeling. Om dat het signaal bij iedere polariteitswisseling door de andere tor wordt versterkt, was het mogelijk om met minder stevige torren toch een goed uitgangssignaal te maken (ik vermoed, dat de AF 118 nog niet beschikbaar was (is ontwikkeld als lijneindtraptor voor TV's)
Hier een voorbeeld van die common base geschakelde, enkelvoudige eindtrap (de AFY/ASY torren waren al weer een volgende ontwikkeling na de AF 114> AF118 reeks):


Hier gebeurt dat steeds als T10 in geleiding gaat ( de modulatietoon):

 

50% kans...dat is meer dan bij de postcode loterij.

Eigenlijk kan het niet mis gaan..
Of er komt een werkende set met een toepasselijk model
Of ik heb een gaaf uitziend museumstuk op de plank liggen.

 

@Bruno van Hoek : heel duidelijk tnx, zover begreep ik het min of meer. gaaf voorbeeld! (goed punt wat je zei dat gebalanceerd langer heel blijft, ik snap het punt nu je het benoemd) , maar ik bedoelde, hoe hebben T15, T16 een emitterstroom? ik zou op zijn minst een weerstandje van C22 L5 middentap, naar massa verwachten. (of wat ik zei naar de voeding rail, - hier)
maar gezien Germanium, dacht ik al aan de lek weerstanden en zodoende "zwevende" emitters. (ik snap dit puntje nu verder niet, iig)
ik weet dat het een push-pull geaarde basis schakeling is, idd.

bij die ene eindtrap welke je postte (1 eindtor), is er R4! die bedoel ik.

of is C22 een speciale condensator? als ik goed kijk, zie ik wel dat de "platen" doorverbonden getekend zijn maar ik ken dat niet en weet ook niet of dat niet een inkt foutje is.

of, zou er een zener effect zijn, waar bij T10 in feite de emitterstroom verzorgt.
bijvoorbeeld als T15 aan is door L5, dat dan de stroomkring door L5, door de achteruit gebiasde
BE diode van T16, door de gele draad naar T10 (de modulator stroom, niet de HF stroom)
dus in feite dat de modulator T10 in feite de voeding verzorgt van T15 T16 (via de basis van de
inactieve transistor steeds). is dit het?

 

@Énke Blériot er is vast iets aan te doen, maar bijv ik heb maar enkele transistoren. dan heeft men nog maar een klein deel.
mooiste is nieuwe voorraad zoeken (gitaar effect kastjes makers zijn er ook veel naar op zoek!), anders beetje aanpassen aan nieuwere transistoren.
op veel puntjes kan dat prima! ik denk dat het ook mogelijk is, wat ik zei mini printplaatjes maken met moderne transistor, welke een germanium kan vervangen.
Germanium is wel uniek qua eigenschappen, wsl is het maatwerk.

persoonlijk heb ik ook nog babyfoons die brommen nu erg (condensatoren droog) die knap ik ook nog op (germanium, japans) we gingen dan in de avond de buren oproepen die op ons pasten ermee.

 

Ik heb behoorlijk verstand van elektronica...weet exact hoe dingen door te branden..Voor het eenvoudige werk zoals een schema begrijpen of uitzoeken waarom iets niet werkt heb ik Bruno gecontracteerd....Op basis van no cure en wel cure is no pay.

 

geeft niks er zijn er meerdere mee bezig waar onder inderdaad ervaringdeskundigen uit de tijd dat dit gewoon actueel was. in vele huishoudens dezelfde onderdeeltjes te vinden toen.
toen ik opgroeide, vond ik het reuze interessant! ik weet nog op de basisschool zal groep 7 zijn geweest, dat na de zomervakantie iedereen nieuwtjes vertelde wat die gedaan had.
ik vertelde dat ik iets gemaakt had met een transistor (ben even kwijt wat). geen reactie. ik dacht ow naja. ook mijn familie gingen niet echt in mee in de interesse en ik was solo aan het knutselen solderen enz.
later ontstond er ook wel het idee bij anderen, dat ik ervan geniet dat niemand het snapt, en dat ik heel knap lijk. Fout! zo ben ik niet, ik wil de electronica gewoon kennen en mee om kunnen gaan.
veel mensen denken zoiets standaard als ze mij bezig zien. zelf, ben ik gewoon bezig als op een opleiding, maar dan zelf. zelf gedreven.
je hoeft over mij niet zorgen te maken, dat ik iemand uit zou lachen of geniet als iemand iets niet weet. ik zelf snap ook niet alles maar zelf ga ik er gewoon dan vol in. ik eis van mezelf het te snappen.
zo kom ik aan datgene, wat ik weet ook. zelf "verworven". vervolgens help ik eenieder die het wil, er mee hoe goed ik kan. beetje, dat ik nieteens kan verwachten van een ander met wel een "heel leven" hetzelfde leest als ik.
ik zie het ook echt als mijn taak dit te snappen en anderen helpen. (ik soldeer en test zelf ook vanalles, uren, dagen, tot iets lukt. soms ook sneller soms lukt het niet)
ik zelf probeer het iig oprecht te begrijpen en "bevorderen" dat iemand die met zoiets als deze zender "zit" en wil repareren, dat ik dan gewoon probeer te helpen. totaal geen andere agenda iig.
ik zie het erg hoopvol in! ik heb zelf nu geen werkbank (en geen ruimte ervoor) maar dat komt komende tijd als het weer, opknapt.
ik zelf ben ook no pay en ik zou zelfs iets doneren eventueel als ik het kan missen. vanuit het idee dat het gaaf is als die zender het doet enz (heel simpele reden eigenlijk)
mijn persoonlijke ego is veel simpeler dan de onderwerpen die ik bestudeer.

 

Mooi wanneer je iets kunt.

Ik heb nooit een vak geleerd..hooguit hoe ik me kan omringen met vaklieden en er het beste uit te halen..heet iets van management of zo..dood saai...metselen..schilderen..met hout en metaal klooien..veel leuker..

Goed..verder met de Donderkruiser vleugelbouw..

 

Allemaal te ver gezocht... Het betreft hier een wisselstroomversterker. Vandaar dat via de impedantie van C22 voldoende basisstroom loopt. Let op, de collectorstroom komt niet van de emitter, maar via de basis! En omdat die, tijdens modulatie, periodiek naar ground wordt getrokken kan er (in dat ritme) collectorstroom lopen.
Dit is een geschakelde PA, in tegenstelling tot die van dat Rehaton schema. Die is sinus ( nou ja...) gemoduleerd. Vandaar dat tegenkoppelweerstandje in de emitter.

 

ah tnx , dus dit werkt, zo, omdat de trap ook even "uit" staat, en C22 zich weer ontlaadt in die tijd. is het dan, de lekweerstand van de transistoren die dat doen?
op zich is er namelijk een sterk "gelijkricht" effect van de emitters dat zag ik vlot. (daar liep ik tegen aan).

dit zijn wel interessante schema's ! beetje wat ik bedoelde dat germanium bijzondere schakelingen toestaat

ik zag eens een Colpitts oscillator met een germanium tor, waarbij de basis van die tor, alleen via een condensator aan de ground zit. (geen rust bias basisstroom behalve de interne lek weerstanden waardoor de germanium tor standaard in het begin een beetje aan staat. voor de wisselstroom, condensator lage impedantie)

ik heb ook eens een schema (radiotje) gezien met germanium onderdelen, zonder enige weerstand.

@Bruno van Hoek de laagfrequent spanning over C22, is dat dan een soort driehoek golf, met de modulatie frequentie? (met een HF rimpeltje) ik zou dit willen onderzoeken! nu kan ik nog even niks op deze
plek. als ik nu een werkbank had probeerde ik mss nu zo'n trapje met eoa signaalgenerator e.d.
nameten, functie doorgronden.
volgens mij werkt dit met Silicium niet zomaar? omdat silicium te weinig lekt.

toev: volgens mij heb ik hem bijna door. de zendtrap staat "uit" als T10 aan is.
na een tijdje is de spanning over C22 iets boven ground enkele (negatieve!) volt door gelijkrichting via de emitters.
als T10 uit gaat, gaat er basis stroom lopen en de spanning over C22 neemt af door de emitterstromen, de (negatieve!) spanning stijgt, richting voedingrail. de zendtrap zendt nu.
als T10 weer inschakelt, gaan de bases naar ground, emitterstromen stoppen nagenoeg.
de BE lek weerstanden trekken C22 potentiaal weer naar beneden richting ground, "laden" voor de volgende zendperiode (wanneer T10 weer uitschakelt).
om dit in silicium te doen, kan men wellicht twee weerstandjes toevoegen van de emitters naar de basis van T15 en T16. (ik zou zodoende steeds experimenteren tot het werkt en ik het snap)

 

Ik geloof niet dat er sprake is van een gelijkstroom bias, vandaar dat we wegkomen met de oplossing zoals we die hier zien.
Houd goed in de gaten dat in de common base (geaarde basis) schakeling, de basis aan ground ligt.
Is bij common emitter de collectorstroom de som van basis en emitterstroom, bij common base loopt er geen stroom van emitter naar collector!
Wat je wilt is het totaal in de verzadiging sturen van de e-b overgang. Dat gebeurt door de halve golf uit de trafo, bestaande uit de oscillatorspoel en de daarop aangebrachte koppelwikkeling met middentap. Bij germanium is dat al bij ~0,3 volt Vbe het geval (silicium ~0,6).
Het effect van de verzadigde basis is het geleidend worden van de b-c overgang, waardoor deze (ongeveer als een zenerdiode) "doorslaat".
In feite is in deze schakeling de collectorstroom een, door de emitter-bassisstroom geregelde lekstroom van de basis-collectordiode.
Die stroom is afhankelijk van Vbc , Veb en de versterkingsfactor. In common base is bovendien de HF versterking het grootst.
In een tijd dat elk beetje telde, was dat reden genoeg om het op deze wijze op te lossen.
Met latere typen halfgeleiders was er versterking in overvloed, zodat je vrijwel alleen nog eindtrappen met common emitterschakelingen zag.
Het verschil in (temperatuurafhankelijke) lek tussen germanium en silicium heeft de strijd tussen beide in het voordeel van de laatste beslist.
De Si transistor kwam veel dichter in de buurt van het ideaal, schakelingen konder eenvoudiger en zonder allerlei noodzakelijke compensaties worden uitgevoerd.
In feite kun je schakelingen voor germanium spul gewoon nabouwen met silicium, zolang je maar rekening houd met die 0,6 volt overgangsspanning inplaats van 0,3; je zult sommige spanningsdelers opnieuw moeten berekenen, maar dat is het wel zo'n beetje..

C22 is een kortsluiting voor HF.
En nee, de modulatie is een blokgolf (aan/uit).
Dat scheelt een hoop energieverliezen en maakt de schakeling een stuk eenvoudiger.
Vooral omdat er zonder modulatie ook geen HF is.
Dat dit, ook vanwege de toegepaste superregontvanger, best riskant zou kunnen worden was toendertijd nauwelijks een punt ter overweging.
Er waren, behalve andere modelvliegers -maar die hielden hun zender toch uit als er iemand anders aan het vliegen was- eigenlijk nooit anderen in de buurt die de 27 MHz band gebruikten, dus why worry?

 

@Bruno van Hoek ik voegde dit net nog toe: klopt er iets van?


toev: volgens mij heb ik hem bijna door. de zendtrap staat "uit" als T10 aan is.
na een tijdje is de spanning over C22 iets boven ground enkele (negatieve!) volt door gelijkrichting via de emitters.
als T10 uit gaat, gaat er basis stroom lopen (via R16) en de spanning over C22 neemt af door de emitterstromen, de (negatieve!) spanning stijgt, richting voedingrail. de zendtrap zendt nu.
als T10 weer inschakelt, gaan de bases naar ground, emitterstromen stoppen nagenoeg.
de BE lek weerstanden trekken C22 potentiaal weer naar beneden richting ground, "laden" voor de volgende zendperiode (wanneer T10 weer uitschakelt).
om dit in silicium te doen, kan men wellicht twee weerstandjes toevoegen van de emitters naar de basis van T15 en T16. (ik zou zodoende steeds experimenteren tot het werkt en ik het snap)[/QUOTE]

toev: idd de modulatie is een blokgolf, maar ik bedoel de spanning over C22 (integreert blok stroom tot driehoek spanning)

 

Nee, je denkt te moeilijk. Je redeneert nog steeds vanuit een common emitter concept.

De PA staat 'aan' als T10 in geleiding is.
Dan is er sprake van common base in de PA trap, anders hangt e.e.a. 'in de lucht' en werkt er niets.

 

ok maar als T10 aan is, zijn de bases bij ground (torren uit)
als T10 uit is, loopt er basisstroom via R16 (de emitters gemiddeld net boven ground, om beurt geleidend door de AC van L5), de spanning over C22 gaat richting voeding. dit kan eventjes.