Zwei Antik Segler

Back to the roots ... dat is "Antikfliegen".

Het op authentieke wijze bouwen van een "Antikmodell" is een genot voor de modelbouwer ... triplex spanten en ribben, verlijmt met hardhouten latjes. (Balsa was destijds nog niet verkrijgbaar.) Het geheel wordt bekleed met spanpapier of vlies en afgewerkt met spanlak. Met de transparantie daarvan komt de houtconstructie helemaal tot zijn recht.

In een tijd van kunststof en kant-en-klare modellen is het mooi om deze oude technieken in ere te houden. Daarbij is moderne RC besturing een welkome aanvulling, als het historische karakter van het model maar behouden blijft.

Wat betreft vliegen is het verschil dat 'normale' modelvliegtuigen gevlogen worden en dat "Antikmodelle" vliegen. De modellen werden oorspronkelijk zonder besturing gevlogen en zijn daarom eigenstabiel. Dat werkt als volgt:
Een richtingsverandering tijdens een vlucht wordt alleen door een windvlaag veroorzaakt. Wordt het model door zo'n windvlaag schuin gelegd, dan glijdt het over de vleugel weg en het draait omdat het kielvlak ver achter het zwaartepunt ligt. Dus maakt het model een bocht tot het weer vlak ligt. Brengt men nu aan de rompneus een verticaal vlak aan dat tijdens het zijwaarts afglijden bijna even veel weerstand heeft als het kielvlak, dan zal het toestel amper een bocht maken. Het grote oppervlak van de neus dient als dat verticale vlak. Hoe dwars stabieler een model is, hoe sneller het zich hersteld en hoe minder het van zijn richting afwijkt.

Ja ... hoe kom ik zomaar bij de gedachte om een "Antikmodell" te gaan bouwen? Het begon allemaal met een e-mail bericht van Henri Kaper:

Henri heb ik leren kennen en waarderen op het modelbouwforum in het draadje "FORUMLEDEN met NOSTALGIE ... "vreemde kisten". We delen een grote interesse voor historische vliegtuigen.

Het duurde niet lang en ik kreeg van Henri bericht dat zijn bouwtekening van de "Strolch" binnen was. Ondanks dat ik nog vele projecten op de bouwtafel heb liggen kon ik de verleiding niet weerstaan en na enig speurwerk koos ik voor de "HAST" van Aeroplan.

Dit wordt een bouwverslag van onze beide modellen:

Johannes bouwt Segelflugmodell "HAST", spanwijdte 2200 mm.

​

Dit model is een prestatie zwever voor wedstrijden, ontworpen door Harald Storbeck in 1934. De vleugel heeft een fraaie dubbele knik als van een ooievaar. Voor de Röhn-Modellwettbewerb in 1935 werd het model enigszins geoptimaliseerd en met een vlucht van 7 minuten 40 seconden was het goed voor een derde plaats. Thermiekvluchten die in het vlakke land in de omgeving van Berlijn werden gemaakt, hadden vliegtijden van 25 en 27 minuten, tot het model buiten zicht raakte.

Hast im Frühling


Henri bouwt Hochleistungs-Segelflugmodell "Strolch", spanwijdte 1840 mm.

​

​

Johannes

 

Strolch

Een materiaallijst waar alleen maar grenen, triplex en aluminium buis op staat … het is even wennen. Maar zoals gezegd is het gebruik van balsa niet authentiek en het is niet verstandig. Ik las van een balsa Strolch die in een groundloop ging bij de landing en z’n (dunne) staart brak. Deze modellen zijn voor hardhout ontworpen. Toch doe ik een wijziging. Lindehout hadden ze in die tijd wel, is dus historisch verantwoord en het scheelt wat gewicht. Lindehout is mooi, kwastvrij, makkelijk te bewerken hout en qua sterkte/gewicht zit het tussen hardhout en balsa in.

Ik begin de bouw met de romp. Van een balk lindehout die ik nog had, heb ik bij een Hubo strips van iets meer dan 5 mm dik laten zagen voor de rompliggers. Daar zie je hier en daar het zaagblad in, dus schuur ik ze op maat met een schuurblok op blokjes. Met .40 schuurpapier is dat snel gedaan.

En daarna het neusblok dat redelijk bewerkelijk was met de verschillende uitsparingen, maar met een paar op maat gemaakte schuurlatjes is het prima gelukt. (Als de romp af is wordt de neus nog rond geschuurd.)



Helemaal voorin, in een stuk dat er nog afgeschuurd moet worden, heb ik een bamboe pennetje gezet, zodat de strips niet verschuiven bij het lijmen/vastklemmen.

 

Het bouwpakket

Het bouwpakket van de HAST ziet er prima uit. Wel vergen de gefreesde onderdelen nog wat nawerk. Over de kwaliteit van de grenen latjes ben ik niet erg tevreden. Bij controle van alle onderdelen bleek dat een aantal freesdelen ontbreken. Deze onderdelen zijn eenvoudig te maken, dus geen probleem voor de voortgang van het project.

​

Johannes

 

vooral de HAST vind ik super mooi.

 

Hee wat leuk dat je dat hier uitlegt. Bij ons in het clublokaal van de ELC hangt ook zo'n heel grote ouderwetse zwever aan het plafond en ik vroeg pas al aan een paar mensen of ze wisten waarom er toch zo'n onhandig grote neus op zat. Niemand had een plausibele verklaring.
Bij de opruiming van het clubmagazijn heb ik overigens ook nog wat oude tekeningen gered van de kliko. Daar zat toevallig ook de originele tekening van de Strolch bij. Gedrukt op een soort krantenpapier. In beduidend slechtere staat trouwens dan die van Johannes hierboven.

 

hallo,
prachtig die oude technieken.ze waren toen echt niet gek hoor.
ook ik heb een stootkop zwever gebouwd.
spanw ong 1800mm een ontwerp van J van Melick.
geheel volgens de tek gebouwd,met pijlstelling en dubbele knikvleugel.triplex spanten en bamboe vleugeltippen,ook ijzergaren en lijm gebruikt,perfect!
radiobesturing ingebouwd,op hoogte en richtingsroer.wel afgewerkt met moderne folie.
starten met de hoogstartlijn,snuffelt moeiteloos naar thermiek,is een droom om te vliegen!!puur genot!!!ook het bouwen ervan.
ben nu een mamselle aan het bouwen,een ontwerp van vic smeed.vrijevluchtmotormodel uit de 60 er jaren.
heb nog een aantal oude tekeningen,en modelbouwboeken,ga er zeker meer bouwen.
de reacties van onze oudere leden,de oudste is 83 jaar!,zijn er leuk,ze sturen er zelf ook mee,en gaan even terug naar de vorige eeuw!! erg leuk!!
succes met de bouw van jouw model!! ziet er erg mooi uit!!
groet,Paul.

 

Ik ga dit draadje volgen, beide modellen spreken mijn aan. Succes met bouwen! (ik denk dat jullie dan niet meer nodig hebben )

 

Bedankt voor alle leuke reacties!
Ik ben aangenaam verrast dat nog steeds modelbouwers zijn die naast de moderne hightech zwevers ook kunnen genieten van antiek zwevers.

Voor mij werkt deze tak van sport ontspannend,..... lekker chillen.
Naast het bouwen ga ik me ook verder verdiepen in het verleden om achter te komen hoe het modelvliegen vroeger was.

Nog een keer voor de duidelijkheid.
Henri bouwt de Strolch en Johannes (Ariel) de Hast.

Johannes

 

Hast

Voor het opbouwen van de romp heb ik eerst een eenvoudige (Helling) mal gemaakt.

​

De freesdelen zijn niet braamvrij.
Met een stuk schuurpapier korrel 120, lukt het deze bramen te verwijderen.

​

Johannes​

 

Ik ga het ook volgen.
Ik heb sinds kort een strolch in mijn bezit, door mijn vader gebouwd uit een originele bouwdoos die erg lang op zolder heeft gelegen. Omgebouwd naar richting/hoogte rc en volgens overlevering een hele rustige floater en heerlijk aan het elastiek.
Als de vgg-meeting naar de reservedatum gaat wil ik hem daar komen proefvliegen.

Groeten

Justus

 

Mooi hoor ,deze oldtimers .
Wel een bekende manier van romp opzetten. is een bewezen manier die erg goed bouwt.

 

Volgends mij is de Stootkop toch echt van Jos van Melick.
Misschien een misverstant omdat wellicht Joep van Hattum de KNVvL tekening gemaakt heeft? (weet ik niet zeker)
(ik heb trouwens omstreeks 1960 zelf een Mamselle gebouwd: leuk kistje!)

 

Leuk he, die SAM kistjes. En er worden nog steeds wedstrijden mee gehouden. Als ik mij niet vergis is er het komend jaar weer een heel grote wedstrijd in Tjechië. Helaas voor zover ik weet geen Nederlandse deelnemens omdat deze klassen hier niet leven of gevlogen worden. Het SAM holland chapter is helaas overleden. Enkele buitenlandse vrienden van mij vliegen deze wedstrijden nog steeds mee.

 

Strolch

Ik heb de liggers aan het neusblok gelijmd en dat ligt nu op de bouwplank in een mal. Ik gebruik geen helling zoals Johannes, maar bouw de romp ondersteboven, met de vlakke bovenkant op de bouwplank. Foto volgt nog wel zodra ik spantjes geplaatst heb.

Ik heb even een foto gemaakt van hoe ik accu, ontvanger en servo's denk te plaatsen. Ik wil net zo door de romp kunnen kijken als bij de vrije vlucht Strolch van weleer, zonder apparatuur of triplex doosjes daarvoor te zien. De rompliggers van de Strolch zijn vrij hoog, 15 mm en ik probeer alles daar zoveel mogelijk tussen te houden. Ik heb bedacht om een plaatje 0,6 mm triplex met gebogen hoeken, als een 'gootje' tussen de rompliggers te lijmen. Dat komt dan wel 1 cm onder de rompliggers uit, maar door de gebogen hoeken zal het niet scherp in de lichtval aftekenen en minder opvallen. De bovenzijde van de rompneus komt als deksel over alles heen.
De servo's plaats ik aan weerszijden van een plankje, zodat de stuurstangen elkaar niet in de weg zitten. Dat plankje moet dan wel demonteerbaar zijn (anders kan je de servo's er niet in of uit schroeven), maar daar kom ik wel uit.
Naast de ontvanger heb ik nog wat ruimte voor overtollig snoer. Kan het compacter?



Nog even de foto erbij gepakt om te laten zien wat ik bedoel ... die triplex plaatjes in de romp onder de vleugel en achter het neusblok zijn dus niet origineel.

 

Johannes waarom bouw je een helling en bouw je de romp niet ondersteboven? door een stukje van de spanten die vóór de vleugel zitten eraf te halen kan je het geheel ondersteboven op de bouwplank vastzetten. Die deelspanten zet je er dan later weer op. Op die manier ga ik het met de KA4 ook doen...

 

HAST

Maarten, ik denk dat de rompbouw op een helling lekker vlot gaat.
Nog een voordeel is dat de romp relatief eenvoudig recht en strak gebouwd kan worden.

De spanten doorzagen zou dan secuur moeten gebeuren.
Wat overblijft zijn slappe spantjes die moeilijk te hanteren zijn tijdens het verlijmen.
Het design van de spanten is afgestemd voor het bouwen op een helling.

Zoals Henri al heeft geschreven gaat hij de romp ondersteboven bouwen.
Daar komen zeker nog foto's van.
Dat is mooi, zo zie je in één draadje verschillende technieken.


Hier een plaatje van de originele handleiding.

​

Johannes​

 

...en dan met van die echte oud-Duitse letters... dat maakt het nóg ouder...

 

Gaat goed komen:
german font - Google zoeken

 

Met de oprichting van de Duitse "Modellflug und Segelflugverband"
in 1920 door Oskar Ursinus kreeg het modelvliegen een enorme impuls.

Wedstrijden werden georganiseerd waarbij in 1935 bei de Reichswettbewerb auf der Wasserkuppe meer dan 1.000 modellen meededen en dit evenement werd door ruim 30.000 toeschouwers bezocht.


Modelbouw en modelvliegen kreeg toen een wetenschappelijke karakter.
Deze lijn wil ik graag voortzetten en zal proberen mijn kennis over materialen in dit draadje te verwerken.

Johannes

 

HAST

Voorbereiding van de gordingen (Stringers).
De grenen latjes zijn tekort en moeten verlengt worden.

Dat kan eenvoudig met een lasverbinding (Schäften).
Belangrijk om te weten is het volgende.

Hoe is de gesteldheid van het houtoppervlak?
Zacht grenenhout met grote jaarringafstand zal de breuksterkte van de lijmverbinding verlagen, omdat bij breuk houtdelen tussen de jaarringen uitscheuren.

Indien de lijmverbinding de gelijke treksterkte moet hebben dan de dwarsdoorsnede van de lat, dan is het belangrijk dat de lengte van het lijmoppervlak in de juiste verhouding staat tot de dikte van de gording.

​

Kleiner dan 1 / 11 mag de verhouding niet zijn omdat het lijmoppervlak van de lat kan bezwijken bij een mogelijke trekbelasting.
​

​

Johannes​